zamówienia sektorowe

Projekty rozporządzeń: w sprawie progów UE oraz kursu euro

Aktualności, Zamówienia sektorowe, Zamówienia w praktyce, , , , Możliwość komentowania Projekty rozporządzeń: w sprawie progów UE oraz kursu euro została wyłączona

Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji zamieszczone zostały projekty dwóch rozporządzeń, które powinny zostać wydane i ogłoszone przed dniem 1 stycznia 2020 r. w celu dostosowania przepisów prawa krajowego do przepisów prawa Unii Europejskiej:

  1. projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej,
  2. projekt rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych.

Projekty w/w rozporządzeń wynikają z ogłoszonych 31 października 2019 r. w Dzienniku Urzędowym UE rozporządzeń delegowanych KE (nr 2019/1827, nr 2019/1828, nr 2019/1829, nr 2019/1830), zmieniających dyrektywy: 2014/23/UE, 2014/24/UE, 2014/25/UE oraz 2009/81/WE w odniesieniu do kwot progowych, od których dyrektywy te mają zastosowanie w zakresie procedur udzielania zamówień, które będą obowiązywać z dniem 1 stycznia 2020 r.

Zarówno progi unijne, jak i kurs euro uległy nieznacznemu obniżeniu. Od 1 stycznia 2020 r. będą obowiązywać następujące tzw. progi unijne w zakresie dostaw i usług:

  1. dla zamawiających z sektora finansów publicznych (z wyłączeniem uczelni publicznych, państwowych instytucji kultury, państwowych instytucji filmowych, jednostek samorządu terytorialnego oraz ich związków, jednostek sektora finansów publicznych, dla których organem założycielskim lub nadzorującym jest jednostka samorządu terytorialnego, a także udzielanych przez zamawiających będących państwowymi jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej): 139 000 euro,
  2. dla zamówień sektorowych oraz zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa: 428 000 euro,
  3. dla wszystkich pozostałych zamówień publicznych: 214 000 euro.

Analogiczne kwoty ustalone zostały dla konkursów.

Próg dla robót budowlanych, dla wszystkich zamawiających, będzie wynosił 5 350 000 euro.

Progi dla zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi pozostają bez zmian, tzn. 750 000 euro – w przypadku zamówień innych niż zamówienia sektorowe lub zamówienia w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa oraz 1 000 000 euro w przypadku zamówień sektorowych.

Średni kurs złotego w stosunku do euro stanowiący podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych od 1 stycznia 2020 będzie wynosił 4,2693.

Do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i niezakończonych przed końcem roku 2019 będą obowiązywały progi i kurs euro dotychczasowe.

autor: Katarzyna Dziąćko, Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp. k.

Zamówienia sektorowe wg nowego Prawa zamówień publicznych

Aktualności, Zamówienia sektorowe, Zamówienia w praktyce, , , , , , , Możliwość komentowania Zamówienia sektorowe wg nowego Prawa zamówień publicznych została wyłączona

W dniu 26 września 2019 r. Senat przyjął ustawę z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych. Ustawa czeka już tylko na podpis Prezydenta. Ustawodawca zaplanował długie vacatio legis – ustawa wejdzie w życie w dniu 1 stycznia 2021 r., zatem zamawiający i wykonawcy będą mieli dużo czasu na przygotowanie się do nadchodzących, często daleko idących zmian. W związku z tym prezentujemy kolejny artykuł z cyklu dotyczącego nowego PZP, tym razem na temat zamówień sektorowych.

Nowością w nowym PZP jest wprowadzenie definicji zamawiających sektorowych (art. 5 nowego PZP). Są nimi:

  1. zamawiający publiczni w zakresie, w jakim wykonują jeden z rodzajów działalności sektorowej,
  2. inne podmioty, które wykonują jeden z rodzajów działalności sektorowej, oraz na których zamawiający publiczni, pojedynczo lub wspólnie, bezpośrednio lub pośrednio przez inny podmiot wywierają dominujący wpływ, w szczególności: a) posiadają ponad połowę udziałów albo akcji lub b) posiadają ponad połowę głosów wynikających z udziałów albo akcji, lub c) mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego,
  3. inne podmioty, które wykonują jeden z rodzajów działalności sektorowej, jeżeli działalność ta jest wykonywana na podstawie praw szczególnych lub wyłącznych.

Zdefiniowano ponadto, na potrzeby definicji zamawiających sektorowych, prawa szczególne lub wyłączne – którymi będą prawa przyznane w drodze ustawy lub decyzji administracyjnej, polegające na zastrzeżeniu wykonywania określonej działalności dla jednego lub większej liczby podmiotów, wywierające istotny wpływ na możliwość wykonywania tej działalności przez inne podmioty, z wyłączeniem praw przyznanych w drodze ogłoszonego publicznie postępowania na podstawie obiektywnych i niedyskryminujących kryteriów (np. postępowania o udzielenie koncesji na roboty budowlane lub usługi lub prowadzonego na podstawie przepisów ogłoszonych w obwieszczeniu Prezesa UZP).

Określona została również działalność sektorowa, jej zakres jest podobny do obecnie zdefiniowanych w art. 132 ust. 1 jeszcze obowiązującego PZP zamówień sektorowych, z pewnymi zmianami, m.in.:

  • obecne „tworzenie sieci lub kierowanie takimi sieciami” zamienione zostało na „udostępnianie lub obsługę stałych sieci przeznaczonych do świadczenia usług publicznych w związku z produkcją, transportem lub dystrybucją” oraz „dostarczanie do sieci” (odpowiednio wody pitnej, energii elektrycznej, gazu lub ciepła),
  • wyłącznie dla zamówień sektorowych z zakresu gospodarki wodnej, energii elektrycznej, gazu lub ciepła: jeśli produkcja (wody pitnej energii elektrycznej, gazu lub ciepła) przez zamawiającego sektorowego innego niż zamawiający publiczny jest niezbędna do prowadzenia działalności innej niż sektorowa oraz dostarczanie (wody pitnej energii elektrycznej, gazu lub ciepła) do sieci uzależnione jest wyłącznie od własnego zużycia zamawiającego i w okresie ostatnich 3 lat łącznie z rokiem, w którym udziela się zamówienia, nie przekracza 30% wielkości jego łącznej produkcji,
  • w zakresie usług transportowych – działalnością sektorową jest nie tylko obsługa sieci przeznaczonych do świadczenia usług publicznych w zakresie transportu, ale i jej udostępnianie,
  • inaczej zdefiniowana jest działalność sektorowa w zakresie portów, przystani i portów lotniczych – jako działalność związana z „eksploatacją obszaru geograficznego”, w celu udostępniania tych portów przewoźnikom,
  • w usługach pocztowych do działalności sektorowej zaliczono obok świadczenia usług przyjmowania, sortowania, przemieszczania lub doręczania przesyłek pocztowych dodatkowo także zarządzanie tymi usługami, rozszerzono także o inne przesyłki takie jak druki bezadresowe, o ile te usługi są świadczone przez podmiot świadczący usługi w zakresie przesyłek pocztowych.

Zgodnie z art. 7 pkt 35 nowego PZP, przez zamówienie sektorowe należy rozumieć zamówienie publiczne udzielane przez zamawiających sektorowych, w celu prowadzenia jednego z rodzajów działalności sektorowej.

Tak jak dotychczas, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3) ustawa będzie miała zastosowanie do udzielania przez zamówień sektorowych, których wartość jest równa lub przekracza progi unijne. Udzielania zamówień sektorowych dotyczy Dział V PZP, w którym procedura dotycząca tych zamówień uregulowana jest bardziej szczegółowo niż dotychczas.

Podstawowymi trybami udzielania zamówień sektorowych, zgodnie z art. 376, będą:

  1. przetarg nieograniczony,
  2. przetargu ograniczony,
  3. sektorowe negocjacje z ogłoszeniem,
  4. dialog konkurencyjny,
  5. partnerstwo innowacyjne.

Po spełnieniu przesłanek określonych w ustawie możliwe będzie zastosowanie również trybu negocjacji bez ogłoszenia i zamówienia z wolnej ręki.

Nowym trybem są uregulowane w art. 380 sektorowe negocjacje z ogłoszeniem. W trybie tym, w odpowiedzi na ogłoszenie opublikowane w DUUE, stanowiące zaproszenie do ubiegania się o zamówienie, wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, zamawiający zaprasza do negocjacji wykonawców dopuszczonych do udziału w postępowaniu, prowadzi z nimi negocjacje, a następnie zaprasza ich do składania ofert. W porównaniu z negocjacjami dla zamówień klasycznych, brak w tym trybie etapu składania ofert wstępnych, zamawiający sektorowy będzie miał ponadto większą możliwość skracania terminów na składanie wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz ofert.

Szczególnymi przesłankami zastosowania trybu zamówienia z wolnej ręki dla zamówień sektorowych (oprócz przesłanek takich, jak dla zamówień klasycznych) będą, podobnie jak dotychczas, następujące sytuacje (zgodnie z art. 388 nowego PZP):

  • jeżeli w związku z trwającymi przez bardzo krótki okres szczególnie korzystnymi okolicznościami możliwe jest udzielenie zamówienia po cenie znacząco niższej od cen rynkowych,
  • w przypadku udzielania dotychczasowemu wykonawcy zamówienia podstawowego, zamówienia na dodatkowe dostawy, których celem jest częściowa wymiana dostarczonych produktów lub instalacji albo zwiększenie bieżących dostaw lub rozbudowa istniejących instalacji, jeżeli zmiana wykonawcy zobowiązywałaby zamawiającego do nabywania materiałów o innych właściwościach technicznych, co powodowałoby niekompatybilność techniczną lub nieproporcjonalnie duże trudności techniczne w użytkowaniu i utrzymaniu tych produktów lub instalacji,
  • zamówienie jest udzielane dotychczasowemu wykonawcy usług lub robót budowlanych i polega na powtórzeniu podobnych usług lub robót budowlanych, jeżeli takie zamówienie było przewidziane w ogłoszeniu o zamówieniu dla zamówienia podstawowego i jest zgodne z jego przedmiotem oraz całkowita wartość tego zamówienia została uwzględniona przy szacowaniu jego wartości, a w opisie zamówienia podstawowego wskazano zakres tych usług lub robót budowlanych oraz warunki, na jakich zostaną one udzielone.

Poniżej przedstawiamy niektóre szczególnie istotne wyłączenia oraz uprawnienia dla zamówień sektorowych:

  • zamawiający sektorowi nie muszą sporządzać analizy potrzeb i wymagań, o której mowa w art. 83 nowego PZP,
  • brak jest obowiązku uzasadniania niedokonania podziału zamówienia na części (który został wprowadzony w art. 91 ust. 2 dla zamówień klasycznych),
  • brak także obowiązku prowadzenia konkursu w sytuacjach, o których mowa w art. 325 ust. 2 nowego PZP,
  • zamawiający z branży elektroenergetycznej, gazowniczej i ciepłowniczej mogą nie badać podstaw wykluczenia wykonawcy, o których mowa w art. 108 (czyli wszystkich obligatoryjnych podstaw wykluczenia wykonawców),
  • w przypadku zamówień sektorowych nie będzie miała zastosowania przesłanka z art. 108 ust. 1 pkt 1 lit. h, odnosząca się do skazania za przestępstwo, o którym mowa w art. 9 ust. 1 i 3 lub art. 10 ustawy o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium RP,
  • wszyscy zamawiający udzielając zamówień sektorowych mogą zastosować podstawy wykluczenia oraz warunki udziału w postępowaniu, inne niż określone w PZP, o ile mają one obiektywny charakter i zostały określone w dokumentach zamówienia,
  • mogą także żądać przedstawienia także innych podmiotowych środków dowodowych niż określone w przepisach wykonawczych, jeżeli jest to niezbędne do oceny spełniania przez wykonawców warunków oraz braku podstaw wykluczenia,
  • pozostawiono istniejącą także w dotychczasowym PZP możliwość (dla zamówień na dostawy), odrzucenia oferty, w której udział produktów, w tym oprogramowania wykorzystywanego w wyposażeniu sieci telekomunikacyjnych pochodzących z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw, z którymi Unia Europejska zawarła umowy o równym traktowaniu przedsiębiorców, lub państw, wobec których na mocy decyzji Rady stosuje się przepisy dyrektywy 2014/25/UE, nie przekracza 50%, jeżeli przewidział to w ogłoszeniu o zamówieniu, a jeżeli postępowanie nie jest wszczynane za pomocą ogłoszenia o zamówieniu – w SWZ,
  • istnieje możliwość odstąpienia od powołania komisji przetargowej – w takim przypadku kierownik zamawiającego określa sposób prowadzenia postępowania zapewniający sprawność udzielania zamówień, indywidualizację odpowiedzialności za wykonywane czynności oraz przejrzystość prac.

W nowym PZP pozostawiono regulacje dotyczące wyłączenia przedmiotowego dla zamówień udzielanych podmiotom powiązanym (dotychczasowy art. 136, w nowym PZP art. 364). Zamawiający sektorowi nadal będą mieli możliwość przekazywania do DUUE lub zamieszczenia na swojej stronie internetowej okresowego ogłoszenia informacyjnego o planowanych w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy zamówieniach sektorowych lub umowach ramowych (art. 369 i 370 nowego PZP), z ustanowienia systemu kwalifikowania wykonawców (art. 371 i nast. nowego PZP) oraz ustanowienia dynamicznego systemu zakupów (art. 391 nowego PZP).

Podobnie jak dotychczas, w przypadku zamówień sektorowych będzie istniała możliwość zawarcia umowy ramowej na okres do 8 lat, a jeśli zachodzą wyjątkowe sytuacje uzasadnione przedmiotem umowy – także na czas dłuższy. Nowe PZP przewiduje też odrębną procedurę udzielania zamówień w oparciu o umowę ramową, właściwą sektorom użyteczności publicznej (jako jedna z metod – w oparciu o katalogi elektroniczne).

Autor: Katarzyna Dziąćko, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.

Zamówienia na usługi społeczne i inne szczególne usługi

Aktualności, Zamówienia sektorowe, Zamówienia w praktyce, , , , , , Możliwość komentowania Zamówienia na usługi społeczne i inne szczególne usługi została wyłączona

Rozdział dotyczący udzielania zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi (dalej jako „usługi społeczne”) został wprowadzony do ustawy PZP nowelizacją z dnia 22 czerwca 2016 r. i stanowi implementację do polskiego porządku prawnego art. 74-77 Dyrektywy 2014/24/UE, zastępując wcześniejsze regulacje dotyczące tzw. usług niepriorytetowych.

Uzasadnienie dla tych regulacji zawarte zostało w preambule do Dyrektywy 2014/24/UE, m.in. w motywie 114, gdzie wskazano, iż niektóre kategorie usług (nazywane w Dyrektywie „Usługami na rzecz osób”, ze względu na swój charakter nadal mają ograniczony wymiar transgraniczny, są mocno zróżnicowane w zależności od państwa członkowskiego z uwagi na różne tradycje kulturowe. Nie są zatem zazwyczaj przedmiotem zainteresowania wykonawców z innych państw członkowskich. Procedura udzielania tych zamówień jest zatem dalece uproszczona w stosunku do regulacji ogólnych.

Zgodnie z art. 138h PZP przedmiotem zamówienia w tej procedurze mogą być jedynie usługi wymienione w załączniku XIV do Dyrektywy 2014/24/UE oraz załączniku XVII do dyrektywy 2014/25/UE, tzn. usługi o wymienionych kodach CPV, należące do następujących grup (nazewnictwo wg załącznika do Dyrektywy 2014/24/UE, w załączniku do Dyrektywy 2014/25/UE zakres jest podobny):

  1. Usługi zdrowotne, społeczne i pokrewne,
  2. Usługi administracyjne w zakresie edukacji, opieki zdrowotnej i kultury,
  3. Usługi w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia społecznego,
  4. Świadczenia społeczne,
  5. Inne usługi komunalne, socjalne i osobiste, w tym usługi świadczone przez związki zawodowe, organizacje polityczne, stowarzyszenia młodzieżowe i inne organizacje członkowskie,
  6. Usługi religijne,
  7. Usługi hotelowe i restauracyjne,
  8. Usługi prawne, niewyłączone na mocy art. 10 lit. d) Dyrektywy 2014/24/UE,
  9. Inne usługi administracyjne i rządowe,
  10. Świadczenie usług na rzecz społeczności,
  11. Usługi w zakresie więziennictwa, bezpieczeństwa publicznego i ratownictwa, o ile nie są wyłączone na mocy art. 10 lit. h) Dyrektywy 2014/24/UE,
  12. Usługi detektywistyczne i ochroniarskie,
  13. Usługi międzynarodowe,
  14. Usługi pocztowe,
  15. Usługi różne.

Przepisy Rozdziału 6 PZP nie mają zastosowania do zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, ponieważ zgodnie z art. 131 bb dla tych zamówień nadal obowiązuje podział na usługi niepriorytetowe i priorytetowe.

Dodatkowo należy wskazać na regulację z art. 5c ust. 2 PZP, dotyczącą udzielania zamówień na usługi mieszane – jeżeli przedmiot zamówienia obejmuje usługi społeczne oraz inne usługi albo usługi i dostawy, to do udzielenia zamówienia stosuje się przepisy dotyczące tych usług lub dostaw, których szacowana wartość jest większa.

Zamówienia na usługi społeczne można podzielić na dwie grupy – powyżej progów określonych w art. 138g ust. 1 oraz „podprogowe.

  1. Zamówienia o wartości równiej lub wyższej niż:
  • 750 000 euro – w przypadku zamówień innych niż zamówienia sektorowe lub zamówienia w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa;
  • 1 000 000 euro – w przypadku zamówień sektorowych.

Do zamówień na usługi społeczne stosuje się następujące przepisy:

  1. dotyczące ogłoszeń (art. 11-11c PZP) – postępowanie na usługi społeczne wszczyna się za pomocą ogłoszenia o zamówieniu lub wstępnego ogłoszenia informacyjnego (w przypadku zamówień sektorowych odpowiednio ogłoszenia o zamówieniu, okresowego ogłoszenia informacyjnego lub ogłoszenia o ustanowieniu systemu kwalifikowania wykonawców), chyba że zachodzą przesłanki udzielenia zamówienia w trybie negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki; ponadto po udzieleniu zamówienia zamawiający przekazuje do publikacji ogłoszenie o udzieleniu zamówienia,
  2. dotyczące zasad udzielania zamówień – równego traktowania i konkurencji, przejrzystości, proporcjonalności, a także przepisów art. 17 i art. 18 PZP,
  3. dotyczące odrzucenia ofert – art. 89 PZP (z zastrzeżeniem, że zamawiający może przewidzieć dodatkowe przesłanki odrzucenia oferty w ogłoszeniu o zamówieniu albo w SIWZ),
  4. dotyczące unieważnienia postępowania – art. 93 PZP,
  5. dotyczące przekazania ogłoszenia o udzieleniu zamówienia do publikacji Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej – art. 95 ust. 2 PZP, przy czym Zamawiający może grupować kwartalnie ogłoszenia o udzieleniu zamówienia oraz przekazywać je do publikacji, w terminie 30 dni od ostatniego dnia każdego kwartału,
  6. działu I Rozdziału 2a („Komunikacja zamawiającego z wykonawcami”), Działu II Rozdziału 5 („Dokumentowanie postępowań”), Działu V Rozdziału 3 („Kontrola udzielania zamówień”) oraz Działu VI („Środki ochrony prawnej”),
  7. art. 22–22d (dotyczące warunków udziału w postępowaniu), art. 24 (przesłanki wykluczenia wykonawcy), art. 29–30b (zasady opisu przedmiotu zamówienia) oraz art. 32–35 PZP (zasady szacowania wartości zamówienia).

W art. 138n PZP ustawodawca określił tryby udzielania zamówień na usługi społeczne:

  • tryb „nieograniczony”, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie wszyscy zainteresowani wykonawcy składają oferty wraz z informacjami potwierdzającymi, że nie podlegają wykluczeniu oraz spełniają warunki udziału w postępowaniu,
  • tryb „ograniczony”, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie wszyscy zainteresowani wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu wraz z informacjami potwierdzającymi, że nie podlegają wykluczeniu oraz spełniają warunki udziału w postępowaniu,
  • tryb „negocjacyjny”, w którym zamawiający przeprowadza negocjacje z wykonawcami dopuszczonymi do udziału w postępowaniu.

Terminy zamawiający ustala z uwzględnieniem złożoności przedmiotu zamówienia oraz czasu potrzebnego na przygotowanie ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.

Ustawodawca wskazał także w art. 138r ust. 3 PZP przykładowe pozacenowe kryteria oceny ofert dla zamówień społecznych: jakość i zrównoważony charakter usług społecznych, ciągłość lub dostępność danej usługi oraz kryterium stopnia uwzględnienia szczególnych potrzeb użytkownika usługi.

Ponadto na podstawie art. 138p zamawiający może zastrzec dodatkowe warunki dotyczące ubiegania się o udzielenie zamówienia dla zamówień na określone usługi zdrowotne, społeczne oraz kulturalne (dotyczące m.in. działalności w zakresie użyteczności publicznej, brak celu w postaci osiągnięcia zysku).

  1. Zamówienia poniżej progów:

Zgodnie z art. 138o PZP dla zamówień w wartości niższej niż odpowiednio 750 000 / 1 000 000 euro, zamawiający może udzielić zamówień w sposób jeszcze bardziej uproszczony, stosując następujące zasady:

  1. zamówienie musi być udzielone w sposób przejrzysty, obiektywny i niedyskryminujący,
  2. zamawiający zobowiązany jest zamieścić ogłoszenie o zamówieniu na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej, a jeżeli jej nie ma – na stronie internetowej; ogłoszenie musi zawierać przynajmniej wskazanie terminu składania ofert, opis przedmiotu zamówienia, określenie wielkości lub zakresu zamówienia i kryteria oceny ofert,
  3. termin składania ofert nie jest określony w przepisach PZP, ustawodawca zamieścił jedynie wytyczne, że musi on uwzględniać czas niezbędny do przygotowania i złożenia oferty,
  4. zamawiający niezwłocznie po udzieleniu zamówienia zobowiązany jest zamieścić odpowiednio na stronie podmiotowej BIP / innej stronie, informację o udzieleniu zamówienia (podając dane podmiotu, z którym została zawarta umowa) lub informację o nieudzieleniu zamówienia.

Zgodnie z interpretacją zamieszczoną na stronie Urzędu Zamówień Publicznych, zamawiający sam decyduje, w ramach powyższych minimalnych warunków, w jaki sposób przeprowadzi postępowanie na podprogowe usługi społeczne. Jak wskazał UZP, art. 138o PZP jako jedyny regulujący zasady udzielania zamówień na podprogowe usługi społeczne, nie przewiduje konieczności stosowania przepisów ustawy dotyczących opisu przedmiotu zamówienia, kryteriów oceny ofert czy umów, nie istnieje także obowiązek publikacji ogłoszeń w Biuletynie Zamówień Publicznych ani w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej

UZP przesądził także jednoznacznie, że wykonawca w takim postępowaniu nie ma możliwości skorzystania ze środków odwoławczych przewidzianych w ustawie PZP.

Kolejna wątpliwość zgłaszana Prezesowi UZP dotyczyła udzielania zamówień na usługi społeczne przez zamawiających sektorowych – chodziło o zamówienia o wartości powyżej progu obowiązującego tych zamawiających do stosowania ustawy (418 000 euro), a poniżej 1 000 000 euro. W tym przypadku również należy stosować wyłącznie zasady określone w art. 138o PZP.

Autor: Katarzyna Dziąćko, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.

 

Zamówienia sektorowe w liczbach – dane ze sprawozdania UZP za 2015 r.

Aktualności, Zamówienia sektorowe, Zamówienia w praktyce, , , , , Możliwość komentowania Zamówienia sektorowe w liczbach – dane ze sprawozdania UZP za 2015 r. została wyłączona

Dnia 25 lipca 2016 r. Rada Ministrów przyjęła Sprawozdanie Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o funkcjonowaniu systemu zamówień publicznych w 2015 r. Jak wskazano w Sprawozdaniu, w zeszłym roku zamawiający udzielający zamówień sektorowych stanowili 1,76% ogółu zamawiających, którzy złożyli roczne sprawozdania o udzielonych zamówieniach zgodnie z art. 98 ustawy Prawo zamówień publicznych.

W roku 2015 na podstawie ustawy Prawo zamówień publicznych udzielono 2 431 zamówień sektorowych. Ich wartość wyniosła w zeszłym roku 24,534 mld zł. Jest to spadek zarówno ilości, jak i wartości udzielonych zamówień w stosunku do lat 2014 oraz 2013.

 

Wykres 1

Wykres 1. Liczba i wartość zamówień sektorowych udzielonych w latach 2012-2015.

1,839 mld zł – tyle wyniosło zamówienie o największej wartości. Zostało ono udzielone przez Operatora Gazociągów Przesyłowych Gaz-System S.A. i dotyczyło zawarcia umowy ramowej w zakresie dostaw rur dla zadań inwestycyjnych realizowanych przez tego zamawiającego. Dla porównania, w roku 2014 największa wartość zamówienia wyniosła 4,399 mld zł, a więc prawie 2,5 razy więcej.

Ponad 7,379 mld zł wydano w sektorze produkcji, transportu oraz dystrybucji gazu i energii cieplnej. W sektorze energetycznym wydano 4,914 mld zł, a w sektorze poszukiwania i wydobycia węgla i innych paliw stałych – 3,761 mld zł.

Wykres 2

Wykres 2. Wartość zamówień sektorowych udzielona w poszczególnych sektorach.

 

Trybem najczęściej wybieranym przez zamawiających sektorowych był przetarg nieograniczony – w roku 2015 w tym trybie udzielono aż 76% zamówień. Z przetargu ograniczonego, jako drugiego trybu podstawowego, skorzystano w 14% postępowań, a z trybu zamówienia z wolnej ręki – w 8%. Negocjacje z ogłoszeniem i negocjacje bez ogłoszenia stanowiły około 1% zamówień. Szczególnie należy zwrócić uwagę na małe wykorzystanie trybu negocjacji z ogłoszeniem, który przez zamawiających sektorowych może być stosowany bez spełnienia dodatkowych przesłanek, które może wynikać z wysokiego poziomu skomplikowania i długiego czasu trwania tej procedury.

Dane opublikowane w Sprawozdaniu można porównać z informacjami opublikowanymi w zeszłym roku, o których pisaliśmy wcześniej.

Autor: radca prawny Kamil Iwicki, Dagmara Dragan, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.

Czasopismo Portal Zamówienia.org.pl, ISSN 2544-1825

Zamówienia sektorowe po nowelizacji ustawy Prawo zamówień publicznych

Aktualności, Zamówienia sektorowe, Zamówienia w praktyce, , , , , , , , , , , Możliwość komentowania Zamówienia sektorowe po nowelizacji ustawy Prawo zamówień publicznych została wyłączona

Najnowsza nowelizacja Prawa zamówień publicznych, która weszła w życie 28 lipca 2016 r. (a o której mowa była we wcześniejszych artykułach), transponowała do polskiego systemu prawnego nie tylko Dyrektywę klasyczną, ale też Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, uchylająca dyrektywę 2004/17/WE, zmieniającą dotychczasowe zasady udzielania zamówień sektorowych w Unii Europejskiej. Niniejszy artykuł omawia zmiany w zakresie zamówień sektorowych, które wprowadzone zostały nowelizacją PZP.

I. Zakres przedmiotowy

Nowelizacja ustawy PZP nie rozszerzyła zakresu przedmiotowego zastosowania przepisów dotyczących zamówień sektorowych, wprowadziła jednak do zamkniętego katalogu działalności określonego w art. 132 ustawy pewne zmiany. W szczególności, przepisy te nie mają już zastosowania do działalności polegającej na poszukiwaniu ropy i gazu. Uzasadnienie tej zmiany znaleźć można w Dyrektywie sektorowej, w której wskazano, iż sektor ten podlega takiej presji konkurencyjnej, że nie jest już potrzebne zapewnianie za pomocą unijnych przepisów dotyczących zamówień dyscypliny w tym zakresie. Zauważyć jednak należy, iż wydobycie ropy i gazu wciąż jest działalnością wymagającą zastosowania przepisów o zamówieniach publicznych, w związku z czym w Dyrektywie sektorowej uściślono pojęcie „poszukiwania”, eliminując tym samym mogące powstać wątpliwości. Należy więc uznać, za motywem 25 Dyrektywy sektorowej, że „poszukiwanie” obejmuje czynności podejmowane w celu sprawdzenia, czy w danej strefie znajdują się ropa i gaz, oraz czy nadają się do komercyjnej eksploatacji, podczas gdy „wydobycie” należy uznać za „produkcję” ropy i gazu.

W ramach nowelizacji ustawy zmodyfikowany został także zakres usług pocztowych objętych regulacjami sektorowymi. Obecnie reżimowi przepisów dotyczących zamówień sektorowych podlegają jedynie usługi przyjmowania, sortowania, przemieszczania lub doręczenia przesyłek pocztowych (art. 132 ust. 1 pkt 7). Ponadto, zgodnie z art. 132 ust. 3, podlegają mu także zamówienia związane z zarządzaniem tymi usługami, a także usługi dotyczące druków bezadresowych.

Nowelizacją PZP dodano art. 132 ust. 1a, który precyzuje pojęcie „dystrybucji” w odniesieniu do energii elektrycznej, gazu, ciepła i wody pitnej, określając ją jako sprzedaż hurtową oraz detaliczną.

Ponadto przed nowelizacją reżim zamówień sektorowych stosowano do działalności związanej z pozyskiwaniem wody pitnej – a obecnie jedynie do projektów dotyczących inżynierii wodnej, nawadniania lub melioracji pod warunkiem, że ilość wody wykorzystywanej do celów dostaw wody pitnej stanowi ponad 20% łącznej ilości wody dostępnej dzięki tym projektom lub instalacjom nawadniającym lub melioracyjnym.

II. Procedury udzielania zamówień

Nowelizacja ustawy PZP wprowadza dla zamawiających sektorowych szerszą swobodę, jeśli chodzi o wybór trybu, jaki zastosują w danym przypadku. Jak dotąd podstawowymi trybami były przetarg nieograniczony, ograniczony oraz negocjacje z ogłoszeniem, a po spełnieniu określonych przesłanek, także negocjacje bez ogłoszenia i zamówienie z wolnej ręki. Katalog ten rozszerzony został przede wszystkim o dialog konkurencyjny (jako tryb podstawowy – zmianę tę należy uznać za naturalną konsekwencję uznania wcześniej przez ustawodawcę negocjacji z ogłoszeniem za tryb podstawowy), a także o nowy tryb wprowadzony nowelizacją, czyli partnerstwo innowacyjne.

Zmodyfikowano terminy składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w trybie przetargu ograniczonego oraz negocjacji z ogłoszeniem – zamiast 22 dni od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej obecnie obowiązuje 30 dni, a w wyjątkowych przypadkach 15 dni (przy czym wyjątkowe przypadki nie zostały w ustawie doprecyzowane). Analogicznie określono terminy dla dialogu konkurencyjnego i partnerstwa innowacyjnego, przy czym minimalny termin złożenia ofert w tych dwóch trybach nie został wskazany, ustawodawca jedynie nałożył na zamawiającego wymóg uwzględnienia czasu potrzebnego na przygotowanie i złożenie oferty.

Ustawodawca skrócił ponadto do 15 dni minimalny termin składania ofert w trybie przetargu nieograniczonego w przypadku, gdy informacja o zamówieniu została zawarta w okresowym ogłoszeniu informacyjnym. Określono także w art. 135 ust. 5a treść ogłoszenia informacyjnego w sytuacji, gdyby miało ono zawierać zaproszenie do ubiegania się o zamówienie sektorowe, a w ust. 6a tego artykułu – także treść samego zaproszenia.

Po nowelizacji zmieniła się również przesłanka zastosowania trybu z wolnej ręki dla zamówień uzupełniających: mogą być one udzielane jedynie dotychczasowemu wykonawcy usług lub robót budowlanych (przed nowelizacją dotyczyły tylko robót budowlanych i dostaw), jeżeli polegają na powtórzeniu podobnych usług i robót budowlanych, były przewidziane w ogłoszeniu o zamówieniu dla zamówienia podstawowego, są zgodne z jego przedmiotem, zostały ujęte w wartości szacunkowej, a w opisie zamówienia podstawowego wskazano ich zakres i warunki, na jakich zostaną udzielone. Po nowelizacji nie ma zatem ograniczenia procentowego dla zamówień uzupełniających.

Nowelizacja wprowadziła również istotną zmianę dotyczą okresu zawarcia umowy ramowej. Jak dotąd nie istniało ograniczenie czasu obowiązywania umowy ramowej, jednak w znowelizowanym art. 134 ust. 2b ustawodawca wskazuje, że zamawiający sektorowy może zawrzeć umowę ramową na okres nie dłuższy niż 8 lat. Wydłużenie tego czasu możliwe jest w wyjątkowych sytuacjach uzasadnionych przedmiotem umowy. W preambule Dyrektywy sektorowej wskazana została jako szczególny przypadek uzasadniający wydłużenie okresu zawarcia umowy ramowej sytuacja, w której wykonawcy muszą dysponować sprzętem, którego okres amortyzacji przekracza 8 lat i który musi być dostępny w każdej chwili w całym okresie obowiązywania umowy. Ponadto zamawiający sektorowy będzie mógł zawrzeć umowę ramową po przeprowadzeniu postępowania także w trybie dialogu konkurencyjnego i partnerstwa innowacyjnego (wcześniej było to możliwe tylko po wyborze przetargu nieograniczonego, ograniczonego i negocjacji z ogłoszeniem).

Oprócz umowy ramowej, zamawiający sektorowy będzie mógł wykorzystać także inne instrumenty udzielania zamówień, takie jak dynamiczny system zakupów i katalogi elektroniczne. Zgodnie z dodanym ustawą nowelizującą art. 138c ust. 1 pkt 6, zamawiający może wymagać od wykonawcy złożenia ofert w formie katalogu elektronicznego lub dołączenia katalogu elektronicznego do oferty albo dopuścić taką możliwość.

Istotne jest także rozszerzenie uprawnienia z art. 136 PZP (udzielanie zamówień podmiotom powiązanym bez zastosowania przepisów ustawy) na wszystkich zamawiających sektorowych (dotychczas mogli z niego korzystać jedynie zamawiający z branży energetycznej i wodno-kanalizacyjnej).

Art. 138c ust. 1 pkt 4 dający zamawiającym sektorowym uprawnienie odrzucenia oferty, w której udział towarów pochodzących z państw członkowskich UE lub państw, z którymi UE zawarła umowy o równym traktowaniu przedsiębiorców, nie przekracza 50%, rozszerzono przedmiotowo o oprogramowanie wykorzystywane w wyposażeniu sieci telekomunikacyjnych, a podmiotowo o państwa, wobec których na mocy decyzji Rady stosuje się przepisy dyrektywy 2014/25/UE. Ponadto to uprawnienie musi być przewidziane w ogłoszeniu o zamówieniu (o ile w danym trybie takie ogłoszenie występuje).

Z kolei w art. 138c ust. 1a wprowadzono regulację, zgodnie z którą zamawiający nie może żądać od wykonawców testów lub innych dowodów na określone okoliczności, jeżeli wykonawca wcześniej przedstawił dowody na ich potwierdzenie.

Ponadto wprowadzono dodatkowe uprawnienie dla zamawiających będących operatorem systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego, dla zamówień, których przedmiotem zamówienia są usługi niezbędne do zapewnienia przez tego operatora prawidłowego, bezpiecznego funkcjonowania systemu niezawodności jego pracy i utrzymywania parametrów jakościowych energii elektrycznej, których warunki świadczenia są określone w instrukcji eksploatacji tego systemu (zgodnie z ustawą Prawo energetyczne), zamawiający może wybrać kilka ofert złożonych przez kilku wykonawców jeżeli możliwość taka została przewidziana w ogłoszeniu o zamówieniu, lub SIWZ, jeśli w danym trybie ogłoszenia się nie stosuje.

 III. Działalność na rynku konkurencyjnym

Nowelizacja ustawy PZP wprowadziła w art. 138f ust. 2 zmianę przewidującą, że nie tylko organ właściwy, ale także sam zamawiający może, po przeprowadzeniu analizy właściwego rynku, wystąpić do Komisji Europejskiej z wnioskiem o stwierdzenie, że działa na rynku konkurencyjnym, do którego dostęp nie jest ograniczony. Wcześniej zamawiający mógł jedynie złożyć wniosek do organu właściwego o podjęcie takich kroków. Wykazanie, iż wykonywana działalność bezpośrednio podlega konkurencji na rynkach, do których dostęp nie jest ograniczony, powoduje jej wyłączenie z zakresu zastosowania ustawy PZP.

Zmianę wprowadzono także w art. 138f ust. 3. Zgodnie z nowelizacją, analiza rynku w zakresie danej działalności i sporządzenie wniosku zgodnie z wymaganiami określonymi w decyzji Komisji Europejskiej z dnia 7 stycznia 2005 r. dotyczącej szczegółowych zasad stosowania procedury przewidzianej w art. 30 dyrektywy 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych, należą również do obowiązków zamawiającego, a nie jak wcześniej – wyłącznie organu właściwego. Zrezygnowano również z konieczności uzgadniania wniosku z Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Autor: Dagmara Dragan, Katarzyna Dziąćko, Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp.k.

System kwalifikowania wykonawców – zamówienia sektorowe

Aktualności, Zamówienia sektorowe, , , , , , Możliwość komentowania System kwalifikowania wykonawców – zamówienia sektorowe została wyłączona

Ustawa PZP daje zamawiającemu sektorowemu możliwość ustanowienia systemu kwalifikowania wykonawców. Czemu służyć ma takie rozwiązanie przyjęte w polskiej regulacji? „Zastosowanie systemu znajduje uzasadnienie w potrzebach zamawiającego, prowadzącego działalność w danej dziedzinie zamówień sektorowych, w szczególności, gdy te zamówienia mają charakter powtarzalny.” (Granecki P., Komentarz do art. 134a PZP, w: Granecki P., Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Wyd. 4, Warszawa 2014)

Przepisy, regulujące system kwalifikowania wykonawców, zostały wprowadzone do ustawy PZP w związku z implementacją dyrektywy sektorowej (2004/17/WE, w tym przede wszystkim art. 41, 49 i 53 dyrektywy oraz załącznika XIV dyrektywy sektorowej). Artykuły 134a-134e PZP, poświęcone temu zagadnieniu, zostały dodane ustawą nowelizacyjną z dnia 12 października 2012 r. Warto jednak wyjaśnić, że przywołane przepisy nie stanowią regulacji zupełnej „(…) zatem do tej instytucji w sposób odpowiedni będą mieć zastosowanie inne przepisy jej części ogólnej.” (Opinia prawna „System kwalifikowania wykonawców w zakresie zamówień sektorowych”, w: Informator Urzędu Zamówień Publicznych, nr 3/2013, s. 34-44, dalej: Opinia UZP)

Instytucja ta polega na prowadzeniu przez zamawiającego wykazu wykonawców na podstawie wcześniej przeprowadzonych procedur kwalifikacji obejmujących konkretną kategorię zamówień sektorowych. Przede wszystkim należy wyraźnie podkreślić jej fakultatywny charakter. Ma służyć ułatwieniu prowadzenia postępowań przez zamawiających sektorowych (tylko ten rodzaj zamawiających może ustanowić system kwalifikacji wykonawców).

W opinii UZP wskazano na podwójne zastosowanie systemu kwalifikowania:

  1. Służy do usprawnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego stwarzając domniemanie, iż wpisani do wykazu wykonawcy są zdolni do prawidłowego wykonania zamówienia objętego daną kategorią zamówień.
  2. Ogłoszenie o ustanowieniu systemu kwalifikowania może stanowić etap wszczynający konkretne postępowanie o udzielenie zamówienia w trybach przetargu ograniczonego lub negocjacji z ogłoszeniem. W takim wypadku, za dopuszczonych do udziału w postępowaniu, uważa się wykonawców wpisanych w systemie kwalifikowania wykonawców, w określonej kategorii zamówień sektorowych.

Jak ustanawia się system kwalifikowania wykonawców?

Na pierwszym etapie zamawiający musi sporządzić ogłoszenie o ustanowieniu systemu kwalifikowania wykonawców, a następnie przekazać je do publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że zgodnie z art. 134a ust. 2 PZP: „System kwalifikowania wykonawców ustanawia się na czas oznaczony, w sposób umożliwiający wykonawcom składanie wniosków o dopuszczenie do udziału w systemie i ich aktualizację przez cały okres trwania systemu.” Wybrany przez zamawiającego termin obowiązywania wykazu ma znaczenie z punktu widzenia publikacji „aktualizacji” ogłoszenia, bowiem „W przypadku systemu kwalifikowania wykonawców ustanowionego na okres dłuższy niż 3 lata ogłoszenie o ustanowieniu systemu podlega publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej co roku.” Jednak, jak wskazano w ww. opinii UZP „Ze względu na fakultatywność instytucji oraz cel jej ustanowienia należy opowiedzieć się za możliwością wcześniejszego zakończenia przez zamawiającego działania systemu przed upływem terminu jego obowiązywania.”

Ogłoszenie to będzie zatem opublikowane, tak jak inne ogłoszenia w zamówieniach sektorowych, w dwóch miejscach: w Dzienniku Urzędowym UE i na stronie internetowej zamawiającego (gdzie będzie dostępne przez cały okres trwania systemu). W opinii UZP omówiono praktyczne aspekty publikacji ogłoszenia – wskazano m.in., że:

  1. „Streszczenie ważniejszych elementów ogłoszenia publikuje się w językach urzędowych UE, przy czym za autentyczny uznawany jest jedynie tekst oryginału ogłoszenia.”
  2. „Działający u zamawiającego system kwalifikowania wykonawców może obejmować wiele kategorii zamówień, jednak ze względów przejrzystości systemu właściwym jest, by w odniesieniu do każdej kategorii zamówień każdej oddzielnej kategorii publikowane było odrębne ogłoszenie o ustanowieniu systemu kwalifikowania.”

W jaki sposób wykonawcy zostają umieszczeni w systemie prowadzonym przez zamawiającego?

Zainteresowany wykonawca musi skierować do zamawiającego wniosek o wpisanie do systemu. Jak stanowi art. 134c PZP, do wniosku dołącza się oświadczenie o spełnianiu warunków określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o ustanowieniu systemu kwalifikowania wykonawców, a jeżeli zamawiający żąda dokumentów potwierdzających spełnianie warunków, również te dokumenty. Katalog dokumentów, których przedstawienia może wymagać zamawiający od wykonawcy, został określony w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane z dnia 19 lutego 2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 231). Jak wskazano w opinii UZP – jeśli zamawiający chciałby uzyskać od wykonawcy dokumenty inne niż te wymienione w Rozporządzeniu, może ich zażądać pod warunkiem, że jest to niezbędne do oceny spełnienia przez wykonawców warunków udziału w postępowaniu, tzn. zgodnie z ogólnym uprawnieniem zamawiających sektorowych wskazanym w art. 138c ust. 1 pkt 2) PZP. Warunki dopuszczenia do udziału w systemie określone przez zamawiającego (i wskazane w ogłoszeniu), powinny być oparte na przepisach art. 22 ust. 1 oraz art. 24 ust. 1 i ust. 2a PZP.

W ustawie wyznaczono 6-miesięczny termin na wybranie przez zamawiającego wykonawców dopuszczonych do udziału w systemie kwalifikowania wykonawców. Następnie zamawiający, rozpatrując ww. wniosek, może dopuścić albo odmówić dopuszczenia do udziału w systemie. O podjętej decyzji zamawiający niezwłocznie informuje wykonawcę podając uzasadnienie faktyczne i prawne. „Podsumowaniem procesu kwalifikacji wykonawców do systemu kwalifikowania wykonawców będzie sporządzenie przez zamawiającego wykazu kwalifikowanych wykonawców, podzielonego na odpowiednie kategorie zamówień sektorowych. Wykaz jest jawny i powinien być udostępniany zgodnie z przepisami ustawy PZP oraz przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej.” (opinia UZP)

Jakie korzyści dla wykonawcy niesie ze sobą wpisanie go do wykazu prowadzonego przez zamawiającego? Zgodnie z art. 134d ust. 3 PZP „Wykonawcy dopuszczeni do udziału w systemie kwalifikowania wykonawców nie są zobowiązani do złożenia dokumentów potwierdzających spełnianie warunków wskazanych w ogłoszeniu o systemie kwalifikowania wykonawców przy kolejnych zamówieniach objętych tym systemem, o ile złożone dokumenty są aktualne, w rozumieniu odrębnych przepisów.” W opinii UZP pokreślono również, że „Umieszczenie wykonawcy w wykazie zakwalifikowanych wykonawców oznaczać będzie pozytywną ocenę zamawiającego, co do zdolności konkretnego wykonawcy do wykonania zamówień objętych daną kategorią zamówień sektorowych.” Co ważne, wykonawcy mają możliwość w każdym czasie aktualizować przekazane zamawiającemu dane.

Jakie ułatwienia dla zamawiającego wiążą się z wprowadzeniem systemu kwalifikacji? W przypadku zamówienia sektorowego objętego systemem kwalifikowania wykonawców, zgodnie z art. 134e ust. 1 PZP, zamawiający może wszcząć postępowanie o udzielenie zamówienia sektorowego w trybie przetargu ograniczonego lub negocjacji z ogłoszeniem (tylko w ramach tych dwóch trybów funkcjonuje to ułatwienie), przez zamieszczenie ogłoszenia o ustanowieniu systemu kwalifikowania wykonawców, czyli może odstąpić od konieczności odrębnego ogłaszania o tych zamówieniach. Jak wskazano w jednym z komentarzy do ustawy Prawo zamówień publicznych: „Jeżeli podstawą wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia jest ogłoszenie o ustanowieniu systemu, wykonawcy dopuszczeni do systemu w kategorii obejmującej przedmiot zamówienia stają się wykonawcami dopuszczonymi do udziału w postępowaniu. Jednocześnie brak ogłoszenia o zamówieniu powoduje, że do postępowania nie będą mogli być dopuszczeni inni wykonawcy.” (J. Pieróg, Komentarz do art. 134e PZP, w:  J. Pieróg, Prawo zamówień publicznych. Komentarz. Wyd. 13, Warszawa 2015)

 

Autor: Anna Mathews, Wawrzynowicz&Wspólnicy Sp.k.

Zamówienia sektorowe w liczbach – dane ze sprawozdania UZP za 2014 r.

Aktualności, Zamówienia sektorowe, , , , , Możliwość komentowania Zamówienia sektorowe w liczbach – dane ze sprawozdania UZP za 2014 r. została wyłączona

4,399 mld zł[1] – to największa wartość zamówienia udzielonego przez zamawiającego sektorowego (TAURON Wytwarzanie S.A) w 2014 r. Wykonawcą zamówienia dotyczącego budowy bloku energetycznego o mocy 800-910 MW na parametry nadkrytyczne w Elektrowni Jaworzno III, zostało konsorcjum Rafako i Mostostal Warszawa. Zgodnie z kalendarium inwestycji, dostępnym na stronie Zamawiającego, prognozuje się, że blok ma zostać przekazany do eksploatacji na początku 2019 r.

Jak podano w Sprawozdaniu o funkcjonowaniu systemu zamówień publicznych w 2014 r., w minionym roku „udzielono 2 581 zamówień sektorowych (w roku 2013 – 2 826; w 2012 – 2 054; w 2011 – 2 490). Wartość tych zamówień wyniosła w 2014 roku 36,710 mld zł (w roku 2013 – 34,033 mld zł; w 2012 – 41,934 mld zł a w 2011 – 43,7 mld zł).” Z przedstawionych danych wynika, że wśród zamówień sektorowych to w sektorze elektroenergetycznym poziom wartości zamówień był najwyższy – ponad 14,291 mld zł. Na drugim miejscu pod względem kwoty przekazanej na realizacje zamówień znalazły się przedsiębiorstwa udzielające zamówień sektorowych dotyczących produkcji, transportu, dystrybucji gazu i energii (5,747 mld zł). Nieco mniej wydatkowano w sektorze kolejowym (ok. 5,158 mld zł).

„Uwzględniając liczbę udzielanych zamówień najwięcej zamówień sektorowych dotyczyło dostaw – 45% zamówień (w roku 2013 – 47%; w 2012 – 45%; w 2011 – 54%). Usługi stanowiły 43% zamówień (w roku 2013 – 44%; 2012 – 47%; w 2011 – 39%). Pozostałe 12% zamówień dotyczyło robót budowlanych (w roku 2013 – 9%; w 2012 – 8%; w 2011 – 7%).” Jeśli chodzi o wartości zamówień sektorowych – najwięcej wydatkowano na roboty budowlane oraz usługi – po 35% środków.

Co do zasady, zgodnie z art. 134 ust. 1 PZP, zamówienia udzielane są w trybie przetargu nieograniczonego lub ograniczonego oraz negocjacji z ogłoszeniem. Zgodnie z ww. Sprawozdaniem, najbardziej popularny w ramach zamówień sektorowych był tryb przetargu nieograniczonego. „W roku 2014 w tym trybie udzielono 78% zamówień sektorowych.” Był to również najchętniej wybierany tryb w tzw. reżimie klasycznym. Zamawiający częściej wybierają taki sposób przeprowadzenia przetargu, ponieważ w dużym stopniu realizuje zasadę równości, jasności, konkurencyjności postępowania, a jednocześnie jest łatwiejszy do przeprowadzenia pod względem proceduralnym i często krótszy niż tryb przetargu ograniczonego, a tym bardziej tryb negocjacji z ogłoszeniem.

Na pozostałe tryby udzielania zamówień decydowano się dużo rzadziej. W ramach zamówień sektorowych „W 2014 r. z przetargu ograniczonego korzystano w 11% postępowań (w roku 2013 – 8%; w 2012 – 10%; w 2011 – 8%). Tryb zamówienia z wolnej reki zastosowano w 8% postępowań (w roku 2013 – 10%; w 2012 – 13%; w 2011 – 10%), negocjacje z ogłoszeniem – w 2% (w latach 2012-2013 także 2%; w 2011 – 4%), a negocjacje bez ogłoszenia stanowiły poniżej 1% zamówień (w latach 2013-2010 także ok. 1%).”

 

Autor: Anna Mathews, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.

[1] Sprawozdanie o funkcjonowaniu systemu zamówień publicznych w 2014 r. (sprawozdanie dostępne pod adresem: www.uzp.gov.pl/cmsws/page/GetFile1.aspx?attid=8572 ), s. 31

Spółki obrotu energią elektryczną prowadzą działalność sektorową w rozumieniu ustawy PZP

Aktualności, Orzecznictwo, Zamówienia sektorowe, , , , , , , Możliwość komentowania Spółki obrotu energią elektryczną prowadzą działalność sektorową w rozumieniu ustawy PZP została wyłączona

Wyrok WSA z dnia 6 maja 2015 r., sygn. akt: V Sa/Wa 2794/14

Spór między Spółką E. S.A. w P. a Prezesem Urzędu Zamówień Publicznych dotyczył kwestii zakwalifikowania działalności w zakresie obrotu energią elektryczną jako „dostarczanie” energii elektrycznej do sieci. Zdaniem Spółki nie podlega ona przepisowi art. 132 ust. 1 pkt 3 ustawy PZP, ponieważ „nie zajmuje się tworzeniem sieci elektroenergetycznych, ani nimi nie kieruje, jak również nie prowadzi działalności polegającej na dostarczaniu energii do sieci i nie posiada infrastruktury niezbędnej do dostarczania energii do sieci”. Z kolei Prezes UZP „prezentuje stanowisko zgodnie z którym dostarczanie energii elektrycznej do sieci na gruncie prounijnej wykładni przepisów ustawy PZP to działalność w zakresie obrotu lub sprzedaży energii elektrycznej”.

Punktem wyjścia dla rozpatrywanego przez sąd zagadnienia było niezastosowanie do zawarcia umowy przez Spółkę przepisów PZP. W konsekwencji Prezes UZP nałożył na Spółkę karę pieniężną w wysokości 150.000 zł, ponieważ E. S.A., która uznała, że nie może jej zostać przypisany status zamawiającego, przeprowadziła postępowanie na zamówienie publiczne na podstawie własnego regulaminu udzielania zamówień (w ramach przetargu w rozumieniu Kodeksu Cywilnego). Spółka zaskarżyła decyzję Prezesa UZP zapadłą w tej sprawie.

W omawianym wyroku WSA uznał argumentację Prezesa UZP za właściwą. Sąd rozpatrujący sprawę wskazał, że w pierwszej kolejności „Wobec bezspornego ustalenia, że Spółka spełniała kryteria określone w art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. c ustawy Pzp, należało ustalić czy rodzaj wykonywanej przez nią działalności, to jest obrót energią elektryczną, uzasadnia zastosowanie art. 132 ustawy Pzp. Należy zauważyć, że cyt. wyżej przepis art. 132 ust. 1 pkt 3 ustawy Pzp nie posługuje się pojęciem „obrotu energią elektryczną”, lecz „dostarczaniem energii elektrycznej do sieci.” Ustawa Pzp nie zawiera definicji „dostarczania energii elektrycznej do sieci.” Dlatego w celu dokonania prawidłowej wykładni przepisu, niezbędne było odniesienie się do innych aktów prawnych regulujących tę materię.”

WSA, w ślad za Prezesem Urzędu, oparł argumentację swojego orzeczenia na następujących podstawach prawnych:

I. Dyrektywa sektorowa 2004/17/WE – przepisy działu dotyczącego zamówień sektorowych stanowią implementację dyrektywy sektorowej, więc sąd uznał, że to właśnie z tego dokumentu będzie wynikała wprost, bądź będzie możliwa do wyinterpretowania definicja kluczowa w przedmiotowej sprawie. W akcie tym nie opisano jednak pojęcia dostaw energii elektrycznej, dlatego sąd postanowił odnieść się do dyrektywy energetycznej.
II. Dyrektywa energetyczna 2009/72/WE – zgodnie z art. 2 pkt 19, „dostawa” oznacza sprzedaż, w tym również odsprzedaż energii elektrycznej odbiorcom. W związku z tym jak wskazano w wyroku „Sąd podziela stanowisko Prezesa Urzędu iż zakładając zasadę racjonalności prawodawcy europejskiego, nie można przyjąć, że pojęcie „dostawy” na gruncie dyrektywy sektorowej można interpretować odmiennie niż na gruncie dyrektywy energetycznej. Z przepisów dyrektywy sektorowej wynika, że działalność polegająca na dostawach, a wiec sprzedaży energii elektrycznej podlega przepisom tej dyrektywy.”
III. Decyzja Komisji z dnia 19 czerwca 2006 r. stanowiąca, że art. 30 ust. 1 dyrektywy 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady koordynującej procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych stosuje się do wytwarzania i sprzedaży energii elektrycznej w Finlandii z wyłączeniem Wysp Alandzkich, z której wynika, że „wytwarzanie, a także sprzedaż energii elektrycznej to działalność podlegająca dyrektywie sektorowej, chyba, ze w Państwie Członkowskim, w którym ta działalność jest wykonywana, bezpośrednio podlega ona konkurencji na rynkach do których dostęp nie jest ograniczony, o czym zasadniczo orzeka Komisja Europejska w formie decyzji. Przy braku takiej decyzji, brak jest podstaw do wyłączenia zamówień udzielanych w celu wytwarzania, a także sprzedaży energii elektrycznej z podlegania tej dyrektywie.”
IV. Poza tym sąd przywołał również treść pisma przedstawionego w toku sprawy przez Prezesa UZP, a mianowicie „(…) stanowisko Komisji Europejskiej wyrażone w piśmie z dnia 3 kwietnia 2013 r. (znak: Markt.ddg1.c/ML/cds (2013) 577915), w odpowiedzi na pismo Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych z dnia 11 stycznia 2013 r. (znak: UZP/DKUEWM/110/341/13), zgodnie z którym działalność polegająca na obrocie hurtowym i detalicznym energią elektryczną podlega dyrektywie 2004/17/WE, dopóki nie zostanie zwolniona z obowiązku jej stosowania na podstawie art. 30 tej dyrektywy.”
V. WSA wskazał również, że „(…) w myśl artykułu 5 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne dostarczanie energii odbywa się, po uprzednim przyłączeniu do sieci o którym mowa w art. 7, na podstawie umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji albo umowy o sprzedaży, umowy o świadczenie usług przesyłania lub dystrybucji. Tak więc umowa sprzedaży energii elektrycznej jest częścią procesu dostarczania energii elektrycznej, który to proces może być realizowany wyłącznie za pośrednictwem sieci, przy czym sieci mogą być przesyłowe lub dystrybucyjne (art. 3 pkt 11a i 11b Prawa energetycznego)”

Dodatkowo WSA zauważył, że E. S.A. jest wymieniona w załączniku nr II do dyrektywy sektorowej, gdzie wskazano podmioty zamawiające w sektorach produkcji, transportu lub dystrybucji energii elektrycznej.

Podsumowując, zgodnie z omawianym orzeczeniem i zaprezentowaną powyżej prounijną wykładnią – spółka prowadząca działalność w zakresie obrotu energią elektryczną wykonuje działalność sektorową, o której mowa w art. 132 ust. 1 pkt 3 PZP i jest zobowiązania do stosowana przepisów PZP o zamówieniach sektorowych.

Orzeczenie to jest również bardzo istotne dla spółek prowadzących działalność w zakresie obrotu gazem – zgodnie z powyższą wykładnią, przy uwzględnieniu art. 2 pkt 7 Dyrektywy gazowej 2009/73/WE (w którym, analogicznie do regulacji zawartych w Dyrektywie energetycznej, „dostawa” oznacza sprzedaż, w tym również odsprzedaż, gazu ziemnego, łącznie z LNG, odbiorcom), spółki te również podlegają rygorowi zamówień sektorowych, o ile spełniają przesłanki określone w art. 132 ust. 1 PZP.

Autor: Anna Mathews, Kancelaria Wawrzynowicz&Wspólnicy Sp.k.

Wyłączenie stosowania zamówień publicznych przez zamawiających sektorowych na podstawie art. 138 ust. 1 PZP

Aktualności, Zamówienia sektorowe, , , , , Możliwość komentowania Wyłączenie stosowania zamówień publicznych przez zamawiających sektorowych na podstawie art. 138 ust. 1 PZP została wyłączona

Urząd Zamówień Publicznych w jednej z opinii (zawartej w Informatorze UZP 11/2012) przeanalizował kwestię możliwości wyłączenia stosowania ustawy PZP przez zamawiających sektorowych w oparciu o art. 138 ust. 1 PZP: Ustawy nie stosuje się do zamówień sektorowych udzielanych w celu odsprzedaży lub wynajmu przedmiotu zamówienia osobom trzecim, pod warunkiem że zamawiający nie posiada szczególnego lub wyłącznego prawa do sprzedaży lub wynajmu przedmiotu zamówienia, a inne podmioty mogą go bez ograniczeń sprzedawać lub wynajmować na tych samych warunkach co zamawiający.

UZP wskazał w opinii przede wszystkim, że udzielanie zamówień przez tzw. zamawiających sektorowych podlega dwóm reżimom prawnym:

1. jeśli zamówienie udzielane jest w celu wykonywania jednego z rodzajów działalności wymienionych w art. 132 ust. 1 PZP, wówczas stosowany jest tzw. reżim sektorowy,
2. jeśli natomiast zamówienie udzielane jest przez te podmioty w celu wykonywania innego rodzaju działalności – nie oznacza to, że nie muszą one stosować ustawy PZP, przeciwnie – dla udzielania tego typu zamówień stosowany jest tzw. reżim klasyczny, czyli podstawowe procedury udzielania zamówień publicznych (co oznacza także udzielanie zamówień zgodnie z PZP już od progu 30 000 euro, a nie od tzw. progów sektorowych).

Pojęcie „w celu wykonywania” UZP sugeruje interpretować możliwie szeroko. Przykładowo w przedsiębiorstwie z branży energetycznej zamówieniem sektorowym będzie oczywiście budowa infrastruktury czy też jej eksploatacja, ale również inne zamówienia niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania firmy, takie jak zakup artykułów biurowych, usługi ochroniarskie, zakup samochodów, budowa biurowca będącego siedzibą firmy czy też obsługa prawna). UPZ podkreślił także, że: Wątpliwości nie budzi ponadto fakt, iż jeżeli określony podmiot prowadzi wyłącznie działalność sektorową, to wszystkie dokonywane przez niego zakupy, należy traktować jako zamówienia udzielane w celu wykonywania tej działalności. Przykładem mogą być spółki – operatorzy systemów dystrybucyjnych.

UZP poddał w opinii szczegółowej analizie brzmienie art. 138 ust. 1:

  • przede wszystkim w odniesieniu do sformułowania przedmiot zamówienia wskazał, że w świetle całokształtu regulacji PZP należy je rozumieć szeroko – zarówno w odniesieniu do przedmiotów materialnych, jak i niematerialnych czy też dóbr intelektualnych,
  • z brzmienia słów: udzielane w celu odsprzedaży lub wynajmu przedmiotu zamówienia, należy wnioskować, że zamiar odsprzedaży lub wynajmu musi istnieć już w momencie udzielenia zamówienia,
  • ponadto przedmiot zamówienia musi być przekazany podmiotowi trzeciemu w dokładnie takiej samej formie, w jakiej nabył go zamawiający, bez przeróbek czy przetworzenia,
  • i wreszcie, wyłączenie to dotyczy tylko tych przedmiotów zamówienia, na rynku których panuje pełna konkurencja (nie można go zastosować, gdy zamawiający posiada szczególne lub wyłączne prawo do sprzedaży lub wynajmu tego przedmiotu, lub gdy inne podmioty nie mogą go swobodnie sprzedawać lub wynajmować na tych samych warunkach, co zamawiający).

Na podstawie powyższej analizy należy dodatkowo przyjąć, że sam fakt udzielenia zamówienia przez tzw. zamawiającego sektorowego w celu odsprzedaży lub wynajmu przedmiotu zamówienia osobom trzecim, nie oznacza automatycznie możliwości skorzystania z wyłączenia stosowania PZP przewidzianego w art. 138 ust. 1. Jest ono możliwe tylko wówczas, gdy zamówienie jest zamówieniem sektorowym. Jeśli nie mieści się w ramach działalności sektorowej, wówczas zamawiający musi zastosować ustawę PZP zgodnie z reżimem klasycznym, bez możliwości skorzystania z omawianego wyłączenia.

Autor: Katarzyna Dziąćko, Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.

Możliwości zastosowania art. 138a PZP przez zamawiających sektorowych

Aktualności, Zamówienia sektorowe, , , , , , Możliwość komentowania Możliwości zastosowania art. 138a PZP przez zamawiających sektorowych została wyłączona

Art. 138a PZP zawiera bardzo istotne wyłączenia przedmiotowe ze stosowania ustawy, dotyczące udzielania zamówień sektorowych, a związane z wykonywaniem przez zamawiających ich podstawowej działalności.

Jedno z wyłączeń dotyczy zamówień na dostawy energii elektrycznej, paliw gazowych lub ciepła oraz paliw do wytwarzania energii – dokonywanych przez zamawiających prowadzących działalność, o której mowa w art. 132 ust. 1 pkt 1 i 3 PZP, tzn. polegającą na:

  1. poszukiwaniu, rozpoznawania lub wydobywania gazu ziemnego, ropy naftowej oraz jej naturalnych pochodnych, węgla brunatnego, węgla kamiennego i innych paliw stałych,
  2. tworzeniu sieci przeznaczonych do świadczenia publicznych usług związanych z produkcją, przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej, gazu lub ciepła lub dostarczania energii elektrycznej, gazu albo ciepła do takich sieci lub kierowania takimi sieciami.

Zamawiający ci mają zatem możliwość dokonywania zakupu energii elektrycznej, ciepła czy gazu na potrzeby własne, bez konieczności stosowania reżimu zamówień publicznych.

Art. 138a ust. 1 PZP w powyższym zakresie został zmieniony w wyniku nowelizacji z dnia 11 września 2013 r. (ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. poz. 984) poprzez wyraźne wskazanie, iż zamawiający prowadzący działalność wymienioną w art. 132 ust. 1 pkt 1 i 3 nie stosują ustawy do udzielania zamówień sektorowych także na dostawy paliw gazowych, a nie tylko energii elektrycznej i ciepła, jak było dotychczas (we wcześniejszej wersji PZP wyłączenie stosowania ustawy dotyczyło zakupu paliw gazowych jedynie na potrzeby wytwarzania energii).

Warto jednocześnie podkreślić, że art. 138a ust. 1 PZP nie różnicuje zakupu energii elektrycznej i paliw gazowych tak na podstawie umów bilateralnych, jak i na giełdzie gazu.

Drugie wyłączenie przedmiotowe odnosi się do zamówień na dostawy wody – dokonywanych przez zamawiających prowadzących działalność w zakresie tworzenia sieci przeznaczonych do świadczenia publicznych usług związanych z produkcją lub dystrybucją wody pitnej lub dostarczania wody pitnej do takich sieci lub kierowania takimi sieciami.

Z kolei art. 138a ust. 3 zawiera szersze wyłączenie podmiotowe. Dotyczy on zamawiających prowadzących działalność określoną w art. 132 ust. 1 pkt 6 (tzn. w zakresie obsługi sieci świadczących publiczne usługi w zakresie transportu autobusowego), jeśli działalność tę prowadzą na podstawie praw szczególnych. W takiej sytuacji zamawiający ci nie stosują ustawy, jeżeli przewozy regionalne mogą być świadczone także przez innych przewoźników na tym samym obszarze i na tych samych warunkach. W orzecznictwie przyjmuje się, że warunek określony w art. 138a ust. 3 odnosi się do istnienia warunków rzeczywistej konkurencji na rynku tego typu przewozów z punktu widzenia pasażera. Zgodnie z wyrokiem SO w Gliwicach z dnia 25 czerwca 2010 r., sygn. akt: X Ga 104/10/za:

„Wyłączenia uregulowane w art. 138a ust. 3 Pzp związane są bowiem z celem zapewnienia rzeczywistej konkurencji na rynku obsługi sieci świadczących publiczne usługi w zakresie transportu autobusowego. Nacisk na realność konkurencji oznacza, że na danym obszarze obsługa powinna być zapewniona przez przynajmniej dwa podmioty równolegle, które świadczą usługi transportowe na tych samych warunkach – tak, żeby pasażerowi pozostawiony był wybór spośród co najmniej dwóch alternatywnych przewoźników. Zdaniem Sądu, tego nie dowodzi sam fakt istnienia wielości podmiotów. (…)w tym zakresie wolą ustawodawcy było zapewnienie rzeczywistej konkurencji świadczonych usług, która zrealizowana może być jedynie w sytuacji, w której daną linię obsługuje kilku przewoźników”.

Ponadto na podstawie art. 183 pkt 1) ustawy o odnawialnych źródłach energii z dnia 20 lutego 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 478), która weszła w życie w dniu 4 maja 2015 r., została wprowadzona kolejna zmiana art. 138a ust. 1. Dotyczy ona wyłączenia stosowania ustawy w przypadku zamawiających prowadzących działalność, o której mowa w art. 132 ust. 1 pkt 1 i 3 PZP, dla zakupu świadectw pochodzenia, świadectw pochodzenia biogazu rolniczego i świadectw pochodzenia z kogeneracji w celu wykonania obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.53)), lub w celu wykonania obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. poz. 478).

Obowiązki wymienione w powyższej regulacji dotyczą:

  1. odnośnie art. 9a ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo energetyczne – wśród innych podmiotów także przedsiębiorstwo energetyczne (które może być objęte reżimem zamówień sektorowych) jest zobowiązane uzyskać i przedstawić Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki świadectwo pochodzenia z kogeneracji, o którym mowa w art. 9l ust. 1, wydane dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
  2. natomiast odnośnie art. 52 ust. 1 pkt 1 ustawy o odnawialnych źródłach energii, m.in. przedsiębiorstwo energetyczne jest zobowiązane uzyskać i przedstawić do umorzenia Prezesowi URE świadectwo pochodzenia lub świadectwo pochodzenia biogazu rolniczego wydane odpowiednio dla energii elektrycznej lub biogazu rolniczego, wytworzonych w instalacjach odnawialnego źródła energii znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub zlokalizowanych w wyłącznej strefie ekonomicznej.

Powyższa zmiana stanowi część systemu wspierania wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, biogazu rolniczego i ciepła w instalacjach odnawialnego źródła energii oraz kogeneracji.

Autor: Katarzyna Dziąćko, Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.