Uncategorized

Nowelizacja PZP opublikowana – nowe przepisy od września 2025 r.

Aktualności, Uncategorized, , , , , Możliwość komentowania Nowelizacja PZP opublikowana – nowe przepisy od września 2025 r. została wyłączona

Ustawa z dnia 9 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi została ogłoszona w Dzienniku Ustaw 25 sierpnia 2025 r. Nowelizacja zacznie obowiązywać po 14 dniach od publikacji, a więc od 9 września 2025 r. Oznacza to, że wszystkie postępowania wszczęte po tej dacie będą prowadzone z uwzględnieniem znowelizowanych przepisów.

Ograniczenie udziału wykonawców z państw trzecich

Najistotniejszym elementem nowelizacji jest wprowadzenie regulacji dotyczących udziału w postępowaniach o udzielenie zamówienia wykonawców pochodzących z tzw. państw trzecich. Chodzi o podmioty spoza Unii Europejskiej, które nie są objęte umowami międzynarodowymi gwarantującymi wzajemny dostęp do rynku zamówień publicznych. Nowe przepisy przewidują możliwość wyłączenia takich wykonawców z udziału w postępowaniach, a także ograniczają im dostęp do środków ochrony prawnej.

Cel zmian

Nowelizacja stanowi odpowiedź na wyzwania praktyki oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jej celem jest zapewnienie zamawiającym przejrzystych narzędzi prawnych, które umożliwią ochronę krajowego i unijnego rynku zamówień publicznych przed nieograniczoną konkurencją ze strony podmiotów, które nie podlegają zasadzie wzajemności. W praktyce wzmacnia pozycję wykonawców unijnych oraz tych, którzy korzystają z ochrony na podstawie stosownych umów zawartych przez UE.

Znaczenie dla zamówień publicznych

Nowe rozwiązania mają istotne znaczenie praktyczne dla zamawiających, którzy coraz częściej spotykają się z ofertami składanymi przez wykonawców spoza UE. Od 9 września 2025 r. zamawiający będą mogli wprost powoływać się na nowe przepisy. Zapewni to większą pewność prawa i równe traktowanie podmiotów unijnych. Jednocześnie rynek zamówień publicznych zostanie w większym stopniu zabezpieczony przed wykonawcami, którzy nie gwarantują analogicznego dostępu do swoich rynków dla firm europejskich.

Szczegóły nowelizacji

Pełne omówienie zmian oraz konsekwencje dla uczestników rynku, przedstawiliśmy w odrębnym artykule: Nowelizacja PZP – udział wykonawców z państw trzecich.

Autorzy: Dominika Frydryczak, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Nowelizacja PZP – udział wykonawców z państw trzecich

Aktualności, Uncategorized, , , , , Możliwość komentowania Nowelizacja PZP – udział wykonawców z państw trzecich została wyłączona

W dniu 9 lipca 2025 r. Sejm uchwalił kolejną nowelizację ustawy Prawo zamówień publicznych (PZP) (t.j. Dz.U. 2014 poz. 1320 z późn. zm.) – ustawę o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (ustawa nowelizująca).

Preferencje dla wykonawców z UE i państw, z którymi UE ma podpisane stosowne umowy

Zgodnie z nowym art. 16a PZP, w zakresie objętym Porozumieniem Światowej Organizacji Handlu w sprawie zamówień rządowych (GPA) lub innymi umowami międzynarodowymi gwarantującymi na zasadzie wzajemności i równości dostęp do rynku zamówień publicznych, których stroną jest Unia Europejska, zamawiający zapewnia wykonawcom pochodzącym z państw trzecich będących stronami tego porozumienia lub tych umów międzynarodowych oraz robotom budowlanym, dostawom i usługom pochodzącym z tych państw takie samo traktowanie jak traktowanie wykonawców pochodzących z państw członkowskich Unii Europejskiej oraz robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z państw członkowskich Unii Europejskiej.

Przepis ten implementuje do polskiego porządku prawnego art. 25 dyrektywy klasycznej 2014/24/UE oraz art. 43 dyrektywy sektorowej 2014/25/UE.

Szczególnie istotne znaczenie ma nowy art. 16b ust. 1 PZP, zgodnie z którym zamawiający może określić w dokumentach zamówienia lub ogłoszeniu o zamówieniu, że:

  1. o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się również wykonawcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą oraz mają siedzibę albo miejsce zamieszkania w innych państwach niż państwa członkowskie UE oraz innych niż państwa będące stronami GPA lub stronami innych umów międzynarodowych gwarantujących na zasadzie wzajemności i równości dostęp do rynku zamówień publicznych, których stroną jest UE (tzw. „państwa trzecie niebędące stronami umów międzynarodowych”),
  2. o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy wspólnie z wykonawcami pochodzącymi z państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych,
  3. wykonawcy mogą polegać na zdolnościach lub sytuacji podmiotów udostępniających zasoby, o których mowa w art. 118 ust. 1 PZP, pochodzących z państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych,
  4. wykonawcy mogą powierzyć wykonanie części zamówienia podwykonawcom pochodzącym z państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych,
  5. podwykonawcy mogą powierzyć wykonanie części zamówienia dalszym podwykonawcom pochodzącym z państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych.

Zgodnie z kolei z art. 16b ust. 2 PZP, zamawiający, w odniesieniu do wykonawców pochodzących z państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych lub robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z tych państw, może określić warunki zamówienia mniej korzystne niż w odniesieniu do wykonawców pochodzących z państw, o których mowa w art. 16a PZP, lub robót budowlanych, dostaw i usług pochodzących z tych państw.

W świetle art. 7 pkt 29 PZP „warunki zamówienia” mogą odnosić się do opisu przedmiotu zamówienia, wymagań związanych z realizacją zamówienia, kryteriów oceny ofert, wymagań proceduralnych lub projektowanych postanowień umowy w sprawie zamówienia publicznego. W uzasadnieniu projektu ustawy nowelizującej jako przykłady takich warunków wskazano:

  1. zastosowanie podstaw wykluczenia oraz warunków udziału w postępowaniu innych niż wymagane od wykonawców z państw wymienionych w art. 16a PZP;
  2. żądanie złożenia podmiotowych środków dowodowych lub przedmiotowych środków dowodowych innych niż wymagane od wykonawców z państw wymienionych w 16a PZP;
  3. skorygowanie wyniku oceny ofert na korzyść ofert złożonych przez wykonawców z państw wymienionych w art. 16a PZ, lub ofert z udziałem dostaw, usług lub robót budowlanych pochodzących z państw wymienionych w art. 16a PZP;
  4. niedopuszczenie ofert z udziałem robót budowlanych, dostaw lub usług pochodzących z państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych.

Nowelizacja służy uwzględnieniu w polskim porządku prawnym skutków wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 22 października 2024 r. w sprawie C-652/22 „Kolin”, potwierdzone wyrokiem TSUE z dnia 13 marca 2025 r. w sprawie C-266/22 „Qingdao”. W świetle tych wyroków wykonawcy z państw trzecich niezwiązanych z Unią Europejską żadną umową międzynarodową gwarantującą na zasadzie wzajemności i równości dostęp do rynku zamówień publicznych, nie mają zapewnionego dostępu do unijnego rynku zamówień publicznych, a decyzja w zakresie dopuszczenia i zasad udziału w postępowaniu należy do zamawiającego.

Wyroki te spowodowały jednak niepewność prawną, w jaki sposób zamawiający mają określać zasady udziału takich wykonawców w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego – dotychczas przeważające było stanowisko, że jeśli zamawiający nie zamierza dopuścić ich do udziału w postępowaniu, musi to wyraźnie wyartykułować w dokumentach zamówienia (tak np. w wyroku KIO z dnia 28 maja 2025 r., KIO 1532/25). Ustawa nowelizująca wprowadza natomiast generalną zasadę, że wykonawcy z państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych nie mogą ubiegać się o udzielenie zamówienia, chyba że zamawiający wprost to w dokumentach zamówienia dopuści.

Należy zwrócić uwagę na doniosły wpływ nowelizacji na praktykę udzielania zamówień publicznych w Polsce – zmiana niewątpliwie będzie miała korzystny wpływ na poprawę konkurencyjności polskich wykonawców w stosunku do wykonawców z państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych, którzy nie są obowiązani przestrzegać standardów i wymogów wynikających z prawa UE (np. w zakresie ochrony środowiska), a tym samym ponoszenia związanych z tym kosztów, co powoduje, że ich oferty często są konkurencyjne cenowo.

Powyższe przepisy dotyczą też konkursów i zamówień sektorowych – nie będą miały natomiast zastosowania do zamówień w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa (w art. 395 ust. 1 pkt 2 PZP wyłączone zostało wobec tych zamówień zastosowanie art. 16a i art. 16b PZP).

Nowe przesłanki odrzucenia oferty / wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu

W konsekwencji powyższych zmian w art. 226 ust. 1 dodana została nowa przesłanka odrzucenia oferty, w pkt 5a, zgodnie z którym zamawiający odrzuca ofertę, jeżeli została złożona przez wykonawcę pochodzącego z państwa trzeciego niebędącego stroną umowy międzynarodowej lub wspólnie z wykonawcą pochodzącym z państwa trzeciego niebędącego stroną umowy międzynarodowej, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w art. 16b ust. 1 pkt 1 lub 2 PZP.

Analogiczna przesłanka odrzucenia wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu została przewidziana w art. 146 ust. 1 pkt 4a PZP (a także odrzucenia wniosku o dopuszczenie do udziału w konkursie – art. 343 ust. 3 pkt 4a PZP).

Zmiany w postępowaniu odwoławczym

Zgodnie z dodanym art. 505 ust. 1a PZP środki ochrony prawnej nie będą przysługiwały wykonawcy, uczestnikowi konkursu ani innemu podmiotowi, pochodzącym z państw trzecich niebędących stronami umów międzynarodowych.

Wejście w życie i przepisy przejściowe:

Ustawa nowelizująca wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Art. 3 ustawy nowelizującej określa przepisy przejściowe – zgodnie z którymi znowelizowane przepisy będą miały częściowe zastosowanie do postępowań w toku: do postępowań wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej stosuje się przepisy PZP w brzmieniu dotychczasowym, z tym że:

  1. do tych postępowań stosuje się przepis art. 16a ustawy nowelizującej;
  2. zamawiający do zakończenia tych postępowań może odrzucić ofertę na podstawie nowego art. 226 ust. 1 pkt 5a PZP, również w przypadku ponownej oceny ofert (analogicznie przepis ten stosuje się do możliwości odrzucenia wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu na podstawie art. 146 ust. 1 pkt 4a PZP).

Podobne zasady obowiązują w odniesieniu do konkursów, a także do dynamicznego systemu zakupów oraz systemu kwalifikowania wykonawców.

Z kolei zgodnie z art. 4 ustawy nowelizującej:

  1. do postępowań odwoławczych wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, stosuje się przepisy PZP w brzmieniu dotychczasowym,
  2. do postępowań odwoławczych wszczętych od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej, które dotyczą postępowań o udzielenie zamówienia(a także postępowań o zawarcie umowy ramowej, konkursów, dynamicznego systemu zakupów oraz systemu kwalifikowania wykonawców), ustanowionych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej – stosuje się przepisy PZP w brzmieniu dotychczasowym, z uwzględnieniem art. 3 ustawy nowelizującej,
  3. do postępowań odwoławczych wszczętych od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej, w następstwie wniesienia odwołania na zaniechanie przeprowadzenia postępowania lub konkursu, stosuje się znowelizowane przepisy PZP.

Autorka: r. pr. Katarzyna Dziąćko, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

Zdalne rozprawy w świetle nowelizacji PZP

Aktualności, Uncategorized, , , , Możliwość komentowania Zdalne rozprawy w świetle nowelizacji PZP została wyłączona

W dniu 12 czerwca br. ogłoszono nowelizację ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (PZP) (t.j. Dz.U. 2014 poz. 1320 z późn. zm.), wprowadzoną na mocy art. 28 ustawy z dnia 21 maja 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu deregulacji prawa gospodarczego i administracyjnego oraz doskonalenia zasad opracowywania prawa gospodarczego (tzw. ustawy deregulacyjnej, Dz.U. 2025 poz. 769).

Nowelizacja ta reformuje zasady prowadzenia postępowań odwoławczych przed Krajową Izbą Odwoławczą (KIO). Jej celem jest przede wszystkim umożliwienie pełnoprawnego prowadzenia rozpraw i posiedzeń w trybie zdalnym. Zmienione przepisy dostosowują model postępowania do realiów technologicznych, zapewniając jednocześnie ochronę gwarancji procesowych uczestników.

Znowelizowane przepisy PZP wejdą w życie po upływie 9 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy deregulacyjnej, tj. z dniem 13 marca 2026 r.

Rozprawy zdalne

Centralnym elementem nowelizacji jest dodanie art. 508a, który po raz pierwszy wprowadza możliwość prowadzenia rozpraw i posiedzeń w trybie zdalnym. Zgodnie z tym przepisem, choć skład orzekający i protokolant pozostają fizycznie obecni na sali rozpraw, uczestnicy postępowania mogą brać udział w rozprawie zdalnie, korzystając z dwustronnego przekazu obrazu i dźwięku w czasie rzeczywistym za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

Takie rozwiązanie wymusza przekształcenie tradycyjnego modelu procedowania w nowoczesny, hybrydowy tryb pracy Krajowej Izby Odwoławczej, umożliwiając skuteczne i elastyczne prowadzenie postępowań.

Rozprawy zdalne mogą być prowadzone wówczas, jeżeli:

  1. nie stoi temu na przeszkodzie charakter czynności, które mają być dokonane na tych rozprawach lub posiedzeniach,
  2. nie występują inne okoliczności utrudniające przeprowadzenie zdalnej rozprawy lub zdalnego posiedzenia,
  3. oraz zostaną zagwarantowane pełna ochrona praw procesowych stron i uczestników postępowania odwoławczego oraz prawidłowy tok tego postępowania.

Zgodnie z nowym art. 544 ust. 3a PZP, o przeprowadzeniu zdalnej rozprawy lub zdalnego posiedzenia zarządza Prezes KIO, wyznaczając termin rozpoznania odwołania. Wraz z pismem o wyznaczeniu terminu strony i uczestnicy postępowania odwoławczego uzyskają informację o możliwości zdalnego uczestnictwa w rozprawie lub posiedzeniu.

Wprawdzie ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie jednoznacznej zasady prowadzenia rozpraw w formie zdalnej, a jedynie możliwość. Jednak jak podkreślono w uzasadnieniu do projektu ustawy deregulacyjnej: „Dodanie regulacji art. 508a ust. 1 w ramach przepisów ogólnych Pzp odnoszących się do postępowania odwoławczego (…) ma na celu wprowadzanie generalnej zasady: jeżeli nie będzie przeszkód do przeprowadzenia zdalnej rozprawy i zdalnego posiedzenia jak np. objęcie informacji klauzulą tajności czy duża liczba uczestników postępowania, rozprawy i posiedzenia będą zdalne”.

Prezes UZP określi, w drodze obwieszczenia, w Biuletynie Informacji Publicznej, na stronie podmiotowej Urzędu, standardy techniczne i wymagania sprzętowe niezbędne do udziału w zdalnych rozprawach. Ma to zapewnić jednolite i bezpieczne warunki dla wszystkich uczestników.

Na uwagę zasługuje także dodanie w art. 549 PZP, regulującym przebieg rozprawy, nowych ust. 5 i 6. Zgodnie z nimi jeżeli warunki w miejscu przebywania osoby uczestniczącej w zdalnej rozprawie lub zdalnym posiedzeniu nie licują z powagą Izby lub stanowią przeszkodę do dokonania czynności procesowych lub jeżeli zachowanie tej osoby budzi uzasadnione wątpliwości co do prawidłowego przebiegu czynności dokonywanych zdalnie z jej udziałem, Izba może odmówić, w drodze postanowienia, udziału tej osoby w zdalnej rozprawie lub zdalnym posiedzeniu.

W takim przypadku uznaje się, że osoba ta nie stawiła się na zdalnej rozprawie lub zdalnym posiedzeniu, a na postanowienie to nie przysługuje skarga do sądu.

Forma składania pism zależna od trybu rozprawy

W konsekwencji wprowadzenia rozpraw zdalnych nowe przepisy art. 508 ust. 3 i 4 PZP precyzują, że forma składania pism w trakcie rozprawy (co na gruncie znowelizowanych przepisów będzie możliwe jedynie w sytuacjach wyjątkowych, o czym szerzej jest mowa poniżej) uzależniona jest od tego, czy rozprawa odbywa się w trybie tradycyjnym, czy zdalnym. W przypadku rozpraw stacjonarnych – pisma należy złożyć z odpisami. Natomiast w postępowaniach zdalnych – wymagana jest forma elektroniczna, chyba że zachodzą przesłanki określone w art. 65 ust. 1 Pzp.

Obowiązek przekazywania pism uczestnikom postępowania

Nowe brzmienie art. 507 PZP zmieniło regulacje dotyczące obowiązku doręczania pism w postępowaniu odwoławczym. Strony oraz uczestnicy postępowania, składając pisma do Krajowej Izby Odwoławczej, są zobowiązani przekazać te pisma lub ich kopie pozostałym stronom i uczestnikom postępowania. Obowiązek ten dotyczy pism wniesionych w formie pisemnej.

Do pisma składanego do Izby należy dołączyć dowód doręczenia lub oświadczenie potwierdzające, że pismo lub jego kopia zostały przekazane innym uczestnikom.

W odróżnieniu od wcześniejszego brzmienia przepisu, które jedynie wymagało składania pism z odpisami dla stron, nowelizacja formalizuje i uszczegóławia obowiązki doręczeniowe, co ma na celu zwiększenie przejrzystości i sprawność komunikacji między stronami w toku postępowania.

Ustne pełnomocnictwo procesowe

Nowelizacja umożliwia udzielenie pełnomocnictwa ustnie do protokołu w toku rozprawy lub posiedzenia – również w formie zdalnej (nowy art. 511 ust. 1a PZP). To uproszczenie procedur formalnych wpisuje się w szerszy trend deregulacyjny.

Prekluzja dowodowa

Drugą (oprócz zdalnych rozpraw i posiedzeń) najistotniejszą zmianą wprowadzoną na skutek nowelizacji, jest prekluzja dowodowa. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 535 ust. 1 PZP, dowody na poparcie własnych twierdzeń lub odparcie zarzutów strony przeciwnej należy przedstawiać nie później niż wraz z odwołaniem, odpowiedzią na odwołanie, przystąpieniem do postępowania odwoławczego lub w piśmie wniesionym najpóźniej w dniu poprzedzającym termin rozprawy lub posiedzenia. Niedochowanie tego terminu skutkuje utratą prawa powoływania dowodów w dalszym toku postępowania.

Zmiana ta została uzasadniona w projekcie ustawy deregulacyjnej zamiarem ograniczenia powszechnej praktyki składania dowodów i zapoznawania się z nimi podczas rozprawy, co utrudnia ustosunkowanie się do nich przez pozostałe strony i uczestników postępowania odwoławczego: „Umożliwią nie tylko zachowanie terminowego rozpatrywania odwołań przez KIO, ale będą również korzystne dla stron i uczestników postępowania odwoławczego przez stworzenie warunków do pełniejszego zapoznania się z twierdzeniami strony przeciwnej oraz dowodami, na które się ona powołuje przed rozprawą i posiedzeniem, a w rezultacie zapewnią możliwość lepszego przygotowania do odniesienia się do tych twierdzeń, w tym podczas rozprawy i posiedzenia”.

Wyjątki – zgodnie z art. 535 ust. 2 PZP – dopuszczalne są tylko wówczas, gdy:

  • dowody nie mogły być wcześniej uzyskane,
  • potrzeba ich przedstawienia powstała w toku postępowania.

W konsekwencji zmianie uległ też art. 541 PZP, regulujący zasady odmowy przez KIO przeprowadzenia wnioskowanych dowodów – dotychczas dotyczyło to jedynie sytuacji, jeżeli fakty będące ich przedmiotem zostały już stwierdzone innymi dowodami lub gdy zostały powołane jedynie dla zwłoki, a po nowelizacji także w przypadku dowodów spóźnionych, tj. jeżeli strona lub uczestnik postępowania odwoławczego utracili prawo powoływania dowodów w toku postępowania.

W przypadku rozpraw zdalnych stosuje się odpowiednie przepisy dotyczące formy przedstawiania dowodów (przywołany wyżej art. 508 ust. 4 PZP). Ponadto, strony nie muszą załączać dokumentów, które już znajdują się w aktach sprawy, zwłaszcza gdy stanowią one dokumentację postępowania o udzielenie zamówienia.

Odpowiedź na odwołanie, przystąpienie do odwołania

Nowelizacja art. 521 PZP wprowadza istotne zmiany dotyczące terminu oraz zakresu odpowiedzi zamawiającego na odwołanie. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisu, zamawiający jest zobowiązany wnieść odpowiedź na odwołanie w terminie wyznaczonym przez Prezesa KIO, który nie może być krótszy niż 5 dni od dnia przekazania odwołania lub jego kopii.

W odpowiedzi zamawiający musi szczegółowo ustosunkować się do zarzutów podniesionych w odwołaniu, wskazując własne twierdzenia oraz – zgodnie z opisanymi powyżej nowymi zasadami przedstawiania dowodów – dołączając odpowiednie dowody na ich poparcie lub w celu obalenia zarzutów wykonawcy. Wcześniejsza regulacja pozwalała na złożenie odpowiedzi aż do czasu otwarcia rozprawy, co często ograniczało odwołującym i przystępującym czas na pełne ustosunkowanie się do twierdzeń zamawiającego.

W odniesieniu do przystąpienia do odwołania, termin na przystąpienie, o którym mowa w art. 525 ust. 1 PZP, nie uległ zmianie, jednak wykonawca, który zgłosił przystąpienie do postępowania odwoławczego, zobowiązany jest do przedstawienia twierdzeń oraz dołączenia dowodów na ich poparcie lub w celu odparcia twierdzeń powołanych w odwołaniu lub odpowiedzi na odwołanie (co do zasady właśnie wraz z przystąpieniem).

Regulacje przejściowe

Ustawodawca precyzyjnie określił, w jakich przypadkach stosujemy nowe przepisy (art. 44 ustawy deregulacyjnej):

  1. Postępowania odwoławcze wszczęte i niezakończone przed 13 marca 2026 r. – stosuje się dotychczasowe przepisy Pzp.
  2. Postępowania odwoławcze wszczęte od 13 marca 2026 r., ale dotyczące postępowań lub konkursów rozpoczętych przed tą datą – także podlegają dotychczasowym regulacjom.
  3. Postępowania odwoławcze wszczęte od 13 marca 2026 r. dotyczące zaniechania przeprowadzenia postępowania lub konkursu – będą już rozpoznawane na podstawie przepisów znowelizowanych.

Autorzy: Dominika Frydryczak, r. pr. Katarzyna Dziąćko, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.

System Rejestrowanego Doręczenia Elektronicznego, a zamówienia  publiczne

Aktualności, Uncategorized, Zamówienia sektorowe, Zamówienia w praktyce, , , , Możliwość komentowania System Rejestrowanego Doręczenia Elektronicznego, a zamówienia  publiczne została wyłączona

W Polsce wdrażany jest nowoczesny system rejestrowanego doręczenia elektronicznego (e-doręczeń), który umożliwia przesyłanie i odbieranie korespondencji za potwierdzeniem nadania i odbioru drogą elektroniczną. Termin wdrożenia e-doręczeń był wielokrotnie przesuwany – ale od dnia 1 stycznia 2025 r. system jest obowiązkowy dla części podmiotów publicznych zdefiniowanych w art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1045 z późn. zm., dalej jako: „ustawa o doręczeniach elektronicznych”).

W niniejszym artykule przedstawiono zagadnienia związane z udzielaniem zamówień publicznych na świadczenie usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego oraz publicznej usługi hybrydowej.

Czym są rejestrowane doręczenia elektroniczne i usługi hybrydowe?

  1. Publiczna usługa rejestrowanego doręczenia elektronicznego

Zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy o doręczeniach elektronicznych, jest to usługa rejestrowanego doręczenia elektronicznego, opisana w art. 3 pkt 36 rozporządzenia eIDAS (UE) nr 910/2014. Usługa ta, świadczona przez operatora wyznaczonego (Poczta Polska S.A.), zapewnia możliwość wysyłania i odbierania korespondencji elektronicznej za potwierdzeniem nadania i odbioru, gwarantując tym samym bezpieczeństwo i integralność przesyłanych danych. Jest to kluczowe rozwiązanie dla cyfryzacji administracji publicznej i komunikacji pomiędzy podmiotami publicznymi a prywatnymi.

Doręczanie korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego będzie dokonywane na adres do doręczeń elektronicznych wpisany do bazy adresów elektronicznych – jeśli dany podmiot niepubliczny (w tym osoba fizyczna) taki adres posiada.

  • Publiczna usługa hybrydowa

Definicję usługi hybrydowej określa art. 2 pkt 7 ustawy o doręczeniach elektronicznych. Jest to usługa pocztowa, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo pocztowe z dnia 23 listopada 2012 r., świadczona przez operatora wyznaczonego (również Pocztę Polską S.A.). Usługa ta łączy elementy elektroniczne i tradycyjne: podmiot publiczny przesyła dokument w formie elektronicznej, a operator dokonuje jego przekształcenia na formę papierową i fizycznego doręczenia do odbiorcy.

Usługa hybrydowa stosowana będzie w przypadku braku możliwości doręczenia korespondencji na adres do doręczeń elektronicznych, o którym mowa w art. 4 ustawy o doręczeniach elektronicznych (np. w przypadku braku takiego adresu).

Wyłączność operatora wyznaczonego

Zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy o doręczeniach elektronicznych, obowiązek świadczenia obu tych usług przypisano operatorowi wyznaczonemu, którym do końca 2025 roku jest Poczta Polska S.A. Wyłączność ta została określona w art. 149 ust. 1 ustawy o doręczeniach elektronicznych, co oznacza, że jedynie Poczta Polska S.A. ma prawo do świadczenia tych usług na rzecz podmiotów publicznych.

Zamówienia publiczne na usługi doręczeń

Ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1320, dalej jako: Pzp) definiuje zamówienie publiczne w art. 7 pkt 32 jako odpłatną umowę zawartą między zamawiającym a wykonawcą na dostawy, usługi lub roboty budowlane. Usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego oraz publiczne usługi hybrydowe, jako świadczenia odpłatne, mieszczą się w tej definicji.

Jeżeli wartość zamówienia przekracza próg 130 000 zł netto (art. 2 ust. 1 pkt 1 Pzp), przepisy Pzp co do zasady mają zastosowanie, chyba że występują okoliczności umożliwiające ich wyłączenie.

Art. 10 ust. 2 pkt 4 Pzp przewiduje, że przepisów Pzp nie stosuje się do zamówień na usługi udzielane podmiotowi, któremu przyznano wyłączne prawo świadczenia tych usług na podstawie ustawy lub innego aktu normatywnego. Wyłączenie to jest zgodne z unijnymi dyrektywami klasyczną i sektorową. Motyw 30 preambuły dyrektywy klasycznej 2014/24/UE (i odpowiednio motyw 37 dyrektywy sektorowej 2014/25/UE) wskazuje, że procedury przetargowe nie są konieczne, gdy usługi mogą być świadczone wyłącznie przez jednego dostawcę na mocy obowiązujących przepisów.

Powyższe stanowisko potwierdził Urząd Zamówień Publicznych w opinii z dnia 4 października 2023 r., podkreślając, że wyłączenie przepisów Pzp w przypadku usług rejestrowanego doręczenia elektronicznego i hybrydowego jest uzasadnione, ponieważ spełnione są wszystkie wymagane przesłanki. Wyłączenie z art. 10 ust. 2 pkt 4 Pzp może być zastosowane wówczas gdy łącznie spełnione są następujące warunki:

  • zamówienie jest zamówieniem na usługi,
  • zamówienie udzielane jest przez zamawiającego publicznego lub zamawiającego sektorowego,
  • zamówienie udzielane jest zamawiającemu publicznemu, który posiada wyłączne prawo do świadczenia tych usług, przyznane mu na podstawie ustawy lub innego aktu normatywnego podlegającemu publikacji.

Poczta Polska S.A. jest zamawiającym publicznym, o którym mowa w art. 4 pkt 3 Pzp. Oznacza to, że każdy zamawiający publiczny, a także zamawiający sektorowy, może zlecać usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego oraz publicznej usługi hybrydowej Poczcie Polskiej S.A. bez przeprowadzania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, co znacząco upraszcza proces zawierania umów na świadczenie tych usług.

Harmonogram wdrażania e-doręczeń

Od 1 stycznia 2025 r. ustawę o doręczeniach elektronicznych obowiązkowo stosować będą m.in.:

  • organy administracji rządowej oraz jednostki budżetowe obsługujące te organy,
  • inne organy władzy publicznej, w tym organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz jednostki budżetowe obsługujące te organy,
  • Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego,
  • Narodowy Fundusz Zdrowia,
  • agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej, państwowe fundusze celowe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, uczelnie publiczne, Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne, państwowe i samorządowe instytucje kultury, inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych,
  • jednostki samorządu terytorialnego i ich związki oraz związki metropolitalne, samorządowe instytucje kultury, samorządowe osoby prawne oraz samorządowe zakłady budżetowe.

Podmioty te zobowiązane są do stosowania przepisów ustawy o doręczeniach elektronicznych w zakresie doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego, a także w zakresie doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi hybrydowej – przy czym w przypadku tej ostatniej wyjątkiem są jednostki samorządu terytorialnego i ich związki oraz związki metropolitalne, samorządowe instytucje kultury, samorządowe osoby prawne oraz samorządowe zakłady budżetowe, które będą musiały wdrożyć usługę hybrydową od dnia 1 października 2029 r.

Wskazane wyżej podmioty objęte są co do zasady systemem zamówień publicznych – jako zamawiający publiczni lub sektorowi, zatem będą mogły zawrzeć umowę z wyznaczonym operatorem (do końca 2025 r. Pocztą Polską S.A.) z wyłączeniem stosowania Pzp, w oparciu o art. 10 ust. 2 pkt 4 Pzp.

Autorki: r.pr. Katarzyna Dziąćko, Dominika Frydryczak, Wawrzynowicz & Wspólnicy sp. k.