finanse publiczne

Zielone zamówienia publiczne w nowym Prawie zamówień publicznych

Aktualności, Zamówienia w praktyce, , , , , , , , , , Możliwość komentowania Zielone zamówienia publiczne w nowym Prawie zamówień publicznych została wyłączona

Potrzeba ochrony klimatu w coraz większym stopniu wpływa na działania władz publicznych. Pod wpływem prawodawstwa unijnego, ustawodawca postanowił włączyć to zagadnienie także do przepisów prawnych określających procedury wydatkowania środków publicznych. W niniejszym artykule przybliżone zostaną przepisy ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (PZP), w których uwzględnione zostały kwestie środowiskowe i klimatyczne. Tekst został przygotowany w oparciu o zestawienie przepisów zamieszczonych na oficjalnej stronie Urzędu Zamówień Publicznych.

Czym są zielone zamówienia publiczne?

Zgodnie z definicją zaproponowaną w komunikacie Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Zamówienia publiczne na rzecz poprawy stanu środowiska” przez zielone zamówienia publiczne (ang. green public procurement) należy rozumieć proces, w ramach którego instytucje publiczne starają się uzyskać towary, usługi i roboty budowlane, których oddziaływanie na środowisko w trakcie ich cyklu życia jest mniejsze w porównaniu do towarów, usług i robót budowlanych o identycznym przeznaczeniu, jakie zostałyby zamówione w innym przypadku.

Jako główną zaletę zielonych zamówień publicznych wskazuje się ich ekonomiczność – przy uwzględnieniu kosztów zamawianych produktów lub usług w całym cyklu ich życia zielone zamówienia publiczne mogą pozwolić na zaoszczędzenie środków finansowych. Ponadto organy publiczne, które realizują takie zamówienia będą w większym stopniu przygotowane na wyzwania klimatyczne oraz łatwiej przyjdzie im realizować stawiane cele w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych i zwiększenia efektywności energetycznej oraz w innych dziedzinach polityki środowiskowej.

Analiza potrzeb i wymagań oraz ogłoszenie o zamówieniu

W celu zwiększenia efektywności systemu zamówień publicznych oraz zachowania celowości wydatkowania środków przed wszczęciem postępowania o udzielenie zamówienia, dokonywana jest analiza potrzeb i wymagań związana z danym przedsięwzięciem – nowy obowiązek wprowadzony w PZP. Kwestię tę reguluje art. 83 PZP. Analiza obejmuje w szczególności:

  • badanie możliwości zaspokojenia zidentyfikowanych potrzeb z wykorzystaniem zasobów własnych oraz
  • rozeznanie rynku w aspekcie alternatywnych środków zaspokojenia zidentyfikowanych potrzeb, a także możliwych wariantów realizacji zamówienia albo wskazuje, że jest wyłącznie jedna możliwość wykonania zamówienia.

Wynik analizy ma pomóc ustalić zamawiającemu czy w danym przypadku zamówienie publiczne to najefektywniejszy sposób zaspokojenia potrzeby. Jeśli odpowiedź jest twierdząca, niezbędne jest, aby określił możliwy(e) wariant(y) wykonania zamówienia. W tym celu zamawiający jest obowiązany m.in. zbadać możliwość uwzględnienia aspektów społecznych, środowiskowych lub innowacyjnych w postępowaniu.

Powyższa analiza powinna odnosić się co najmniej do aspektów wskazanych w art. 96 ust. 1 i 2 PZP. Zgodnie z pierwszym przepisem zamawiający może określić w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia inne niż określone w art. 95 ust. 1 PZP wymagania związane z realizacją zamówienia, które mogą obejmować aspekty gospodarcze, środowiskowe, społeczne, związane z innowacyjnością, zatrudnieniem lub zachowaniem poufnego charakteru informacji przekazanych wykonawcy w toku realizacji zamówienia. Z kolei drugi z przywołanych przepisów w pkt 1 stanowi, że wskazane wyżej wymagania mogą dotyczyć w szczególności zastosowania określonych środków zarządzania środowiskowego. Co istotne, uwzględnienie powyższych wymogów zależy wyłącznie od decyzji zamawiającego (nie został wprowadzony przez ustawodawcę obowiązek ich stosowania).

Opis przedmiotu zamówienia oraz etykiety

Prawo zamówień publicznych, wzorem poprzedniej regulacji, zawiera przepisy dotyczące różnych sposobów dokonywania opisu przedmiotu zamówienia oraz podziału na opis funkcjonalny, standardowy oraz opisy mieszane, łączące cechy dwóch pierwszych. W ramach tego pierwszego mogą zostać uwzględnione także kwestie środowiskowe. Jak można wyczytać z art. 101 ust. 1 pkt 1 PZP przedmiot zamówienia opisuje się, z uwzględnieniem odrębnych przepisów, m.in. przez określenie wymagań dotyczących wydajności lub funkcjonalności, w tym wymagań środowiskowych, pod warunkiem że podane parametry są dostatecznie precyzyjne, aby umożliwić wykonawcom ustalenie zakresu i charakteru przedmiotu zamówienia, a zamawiającemu jego udzielenie.

Co jednak istotne, także opis klasyczny może odnosić się do kwestii środowiskowych. Jak wynika z art. 101 ust. 1 pkt 2 PZP odnosi się on do wymaganych cech materiału, produktu lub usługi oraz, w kolejności preferencji do systemów odniesienia, z zachowaniem pierwszeństwa systemu europejskiego. Z kolei art. 102 ust. 1 PZP wskazuje, że wymagane cechy materiału, produktu lub usługi określone w ramach opisu przedmiotu zamówienia na roboty budowlane mogą dotyczyć m.in.:

  • określonych poziomów oddziaływania na środowisko i klimat;
  • określonego opakowania i oznakowania;
  • określonej etykiety;
  • procesów i metod produkcji na każdym etapie cyklu życia obiektów budowlanych/ dostawy lub usługi oraz procedury oceny zgodności;
  • określonych poziomów jakości (w odniesieniu do dostaw i usług);
  • określonej wydajności, przeznaczenia produktu, bezpieczeństwa lub wymiarów, w tym wymagań odnoszących się do produktu w zakresie nazwy, pod jaką produkt jest sprzedawany (w odniesieniu do dostaw i usług);
  • określonej wydajności, bezpieczeństwa lub wymiarów, w tym procedur dotyczących zapewnienia jakości (w odniesieniu do robót budowlanych);
  • warunków testowania, kontroli i odbioru obiektów budowlanych;
  • metod i technik budowy (w odniesieniu do robót budowlanych).

Z kolei gdy przedmiot opisu dotyczy dostaw lub usług, wymagane cechy mogą dotyczyć w szczególności:

  • posiadania przez dostawę lub usługę cech odnoszących się do niektórych ze wspomnianych wcześniej kategorii, tj. określonych poziomów oddziaływania na środowisko i klimat, określonej terminologii, symboli, testów i metod testowania, określonego opakowania i oznakowania, określonej etykiety, określonych zasad dotyczących projektowania i kosztorysowania oraz instrukcji użytkowania;
  • ustalonych poziomów jakości;
  • wskazanej wydajności, przeznaczenia produktu, bezpieczeństwa lub wymiarów, w tym wymagań odnoszących się do produktu w zakresie nazwy, pod jaką produkt jest sprzedawany;
  • procesów i metod produkcji na każdym etapie cyklu życia dostawy lub usługi oraz procedury oceny zgodności.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę na treść art. 99 ust. 2 PZP, zgodnie z którym zamawiający określa w opisie przedmiotu zamówienia wymagane cechy dostaw, usług lub robót budowlanych, które mogą odnosić się w szczególności do określonego procesu, metody produkcji, realizacji wymaganych dostaw, usług lub robót budowlanych, lub do konkretnego procesu innego etapu ich cyklu życia, nawet jeżeli te czynniki nie są ich istotnym elementem, pod warunkiem że są one związane z przedmiotem zamówienia oraz proporcjonalne do jego wartości i celów – co potwierdza możliwość wskazywania w opisie przedmiotu zamówienia czynników związanych z ochroną środowiska, nawet jeśli nie mają one kluczowego znaczenia dla przedmiotu zamówienia.

W kontekście opisu przedmiotu zamówienia warto wspomnieć także o możliwości żądania dołączenia etykiet. Zgodnie z art. 104 ust. 2 PZP rozumie się przez nie każdy dokument, w tym zaświadczenie lub poświadczenie, który potwierdza, że obiekt budowlany, produkt, usługa, proces lub procedura spełniają wymagania konieczne do uzyskania etykiety. Jak wskazuje art. 104 ust. 1 PZP w przypadku zamówień o szczególnych cechach środowiskowych, społecznych lub innych, zamawiający, w celu potwierdzenia zgodności oferowanych robót budowlanych, dostaw lub usług z wymaganymi cechami, może w opisie przedmiotu zamówienia, opisie kryteriów oceny ofert lub w wymaganiach związanych z realizacją zamówienia żądać od wykonawcy określonej etykiety, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

  • wymagania etykiety dotyczą wyłącznie kryteriów, które są związane z przedmiotem zamówienia, i są odpowiednie dla określenia cech robót budowlanych, dostaw lub usług będących przedmiotem tego zamówienia;
  • wymagania etykiety są oparte na obiektywnie możliwych do sprawdzenia i niedyskryminujących kryteriach;
  • wymagania etykiety są opracowywane i przyjmowane w drodze otwartej i przejrzystej procedury, w której mogą uczestniczyć wszystkie zainteresowane podmioty, w tym podmioty należące do administracji publicznej, konsumenci, partnerzy społeczni, producenci, dystrybutorzy oraz organizacje pozarządowe;
  • etykiety oraz wymagania etykiety są dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron;
  • wymagania etykiety są określane przez podmiot trzeci, na który wykonawca ubiegający się o etykietę nie może wywierać decydującego wpływu.

Udział w postępowaniu i wykluczenia

Zgodnie z art. 112 ust. 1 PZP, zamawiający określa warunki udziału w postępowaniu w sposób proporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz umożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia, w szczególności wyrażając je jako minimalne poziomy zdolności. Warunki udziału w postępowaniu mogą dotyczyć m.in. zdolności technicznej lub zawodowej. Jak z kolei wskazuje art. 116 ust. 1 PZP, w odniesieniu do zdolności technicznej lub zawodowej zamawiający może określić warunki dotyczące niezbędnego wykształcenia, kwalifikacji zawodowych, doświadczenia, potencjału technicznego wykonawcy lub osób skierowanych przez wykonawcę do realizacji zamówienia, umożliwiające realizację zamówienia na odpowiednim poziomie jakości. W szczególności zamawiający może wymagać, aby wykonawcy spełniali wymagania odpowiednich systemów lub norm zarządzania środowiskowego, wskazanych przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamówieniu lub w dokumentach zamówienia.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie podmiotowych środków dowodowych oraz innych dokumentów lub oświadczeń, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, na potwierdzenie spełniania w/w wymagań zamawiający może żądać, aby wykonawcy przedstawili:

  • wykaz środków zarządzania środowiskowego, które wykonawca będzie mógł zastosować w celu wykonania zamówienia publicznego,
  • zaświadczenie niezależnego podmiotu zajmującego się poświadczaniem spełnienia przez wykonawcę wymogów określonych systemów lub norm zarządzania środowiskowego, jeżeli zamawiający odwołuje się do systemu ekozarządzania i audytu, o którym mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), lub do innych norm zarządzania środowiskowego opartych na odpowiednich normach europejskich lub międzynarodowych oraz certyfikowanych przez akredytowane jednostki.

Jednocześnie ustawodawca przewidział mechanizmy pozwalające na wykluczenie z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wykonawców, których działalność przyniosła szkody środowiskowe. Zgodnie z art. 109 ust. 1 pkt 2 PZP zamawiający może wykluczyć z postępowania wykonawcę, który naruszył obowiązki w dziedzinie ochrony środowiska, prawa socjalnego lub prawa pracy:

  • będącego osobą fizyczną skazanego prawomocnie za przestępstwo przeciwko środowisku, o którym mowa w rozdziale XXII Kodeksu karnego lub za przestępstwo przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową, o którym mowa w rozdziale XXVIII Kodeksu karnego, lub za odpowiedni czyn zabroniony określony w przepisach prawa obcego,
  • będącego osobą fizyczną prawomocnie ukaranego za wykroczenie przeciwko prawom pracownika lub wykroczenie przeciwko środowisku, jeżeli za jego popełnienie wymierzono karę aresztu, ograniczenia wolności lub karę grzywny,
  • wobec którego wydano ostateczną decyzję administracyjną o naruszeniu obowiązków wynikających z prawa ochrony środowiska, prawa pracy lub przepisów o zabezpieczeniu społecznym, jeżeli wymierzono tą decyzją karę pieniężną.

Ponadto zgodnie z art. 109 ust. 1 pkt 3 wykluczony może zostać także wykonawca jeżeli urzędującego członka jego organu zarządzającego lub nadzorującego, wspólnika spółki w spółce jawnej lub partnerskiej albo komplementariusza w spółce komandytowej lub komandytowo-akcyjnej lub prokurenta prawomocnie skazanego za przestępstwo lub ukarano za wykroczenie, o którym mowa w dwóch pierwszych wskazanych wyżej punktach.

Opisane wykluczenie ma jednak charakter fakultatywny, gdyż zamawiający może, lecz nie musi wskazywać tych przesłanek w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia. Co ważne, gdy zamawiający zdecyduje się przewidzieć takie przesłanki wykluczenia w dokumentach zamówienia i wystąpi okoliczność je uzasadniająca, obligatoryjnie należy wykluczyć każdego wykonawcę, do którego przesłanki te znajdą zastosowanie.

Kryteria oceny oraz rażąco niska cena lub koszt

Poza zamówieniami udzielanymi z wolnej ręki, wszystkie tryby udzielania zamówień publicznych przewidują dokonanie wyboru oferty najkorzystniejszej spośród kilku złożonych ofert w oparciu o określone kryteria, co potwierdza art. 239 ust. 1 PZP. Zgodnie zaś z art. 129 ust. 2 PZP najkorzystniejsza oferta to oferta przedstawiająca najkorzystniejszy stosunek jakości do ceny lub kosztu lub oferta z najniższą ceną lub kosztem.

W art. 242 ust. 2 PZP ustawodawca zamieścił przykładowy katalog kryteriów o charakterze jakościowym, którymi i mogą być w szczególności kryteria odnoszące się do:

  • jakości, w tym do parametrów technicznych, właściwości estetycznych i funkcjonalnych takich jak dostępność dla osób niepełnosprawnych lub uwzględnianie potrzeb użytkowników;
  • aspektów społecznych, w tym integracji zawodowej i społecznej osób, o których mowa w art. 94 ust. 1 PZP;
  • aspektów środowiskowych, w tym efektywności energetycznej przedmiotu zamówienia;
  • aspektów innowacyjnych;
  • organizacji, kwalifikacji zawodowych i doświadczenia osób wyznaczonych do realizacji zamówienia, jeżeli mogą one mieć znaczący wpływ na jakość wykonania zamówienia;
  • serwisu posprzedażnego, pomocy technicznej, warunków dostawy takich jak termin, sposób lub czas dostawy, oraz okresu realizacji.

Dopuszczalne jest jednak formułowanie innych jeszcze kryteriów oceny w tym zakresie.

Ponadto zgodnie z art. 245 PZP zamawiający może stosować też kryterium kosztu, które może być oparte na rachunku kosztów cyklu życia, do których należą nie tylko koszty związane z nabyciem czy utrzymaniem, ale też powiązane z aspektami środowiskowymi, czyli

  • użytkowaniem, w szczególności zużyciem energii i innych zasobów,
  • wycofaniem z eksploatacji, w szczególności koszty rozbiórki i recyklingu;

oraz koszty przypisywane ekologicznym efektom zewnętrznym, związane z produktem, usługą lub robotami budowlanymi w okresie ich cyklu życia, o ile ich wartość pieniężną można określić i zweryfikować, w szczególności koszty emisji gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń oraz inne związane z łagodzeniem zmian klimatu.

Aspekty środowiskowe uwzględnione zostały także w procedurze badania rażąco niskiej ceny. Nierealistyczna, niewiarygodna w kontekście aktualnej sytuacji rynkowej propozycja może budzić wątpliwości. Z tego powodu zgodnie z art. 224 ust. 1 PZP, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi w dokumentach zamówienia lub wynikającymi z odrębnych przepisów, zamawiający żąda od wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub ich istotnych części składowych. Jak wskazuje z kolei art. 224 ust. 3 PZP wyjaśnienia mogą dotyczyć w szczególności zgodności z przepisami dotyczącymi z zakresu ochrony środowiska.

Podsumowanie

Zielone zamówienia publiczne stanowią ważne narzędzie realizacji celów polityki ochrony środowiska odnoszących się do zmiany klimatu, wykorzystywania zasobów i zrównoważonej konsumpcji i produkcji. Powyższe jest istotne w szczególności biorąc pod uwagę znaczenie wydatków ponoszonych przez sektor publiczny na towary i usługi w Europie. Dzięki tego rodzaju zamówieniom organy publiczne mogą zaoszczędzić środki finansowe poprzez wybieranie rozwiązań o dłuższej żywotności i lepszej jakości.

Należy się również spodziewać, że zielone zamówienia publiczne mogą stać się ważnym elementem polityki zakupowej Państwa, która została wprowadzona w art. 21 nowej ustawy PZP.

Autorzy: Marcel Krzanowski, Katarzyna Dziąćko, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.

Polubowne rozwiązywanie sporów w zamówieniach publicznych

Aktualności, Zamówienia w praktyce, , , , , , , Możliwość komentowania Polubowne rozwiązywanie sporów w zamówieniach publicznych została wyłączona

Ustawa – Prawo zamówień publicznych z dnia 11 września 2019 r. (PZP), która weszła w życie 1 stycznia 2021 r., wprowadziła w dziale X przepisy dotyczące pozasądowego rozwiązywania sporów. Tym samym w zamówieniach publicznych pierwszy raz pojawiła się przewidziana wprost możliwość zawarcia ugody na drodze różnych metod, przede wszystkim mediacji i koncyliacji (co nie oznacza, że dla umów zawieranych na gruncie poprzedniej ustawy takiej możliwości na zasadach ogólnych nie było). W zamierzeniu ustawodawcy ustanowienie nowych przepisów ma na celu nie tylko redukcję kosztów i usprawnienie rozwiązywania konfliktów. Strony mają mieć też większą kontrolę nad sposobem wyboru rozwiązania sporu. Pozasądowe rozwiązywanie sporów w zamówieniach publicznych jest regulowane przez art. 591-595 PZP, a do tego odpowiednio stosuje się przepisy kodeksu postępowania cywilnego (kpc) dotyczące polubownego rozwiązywania sporów.

MEDIACJA I KONCYLIACJA

Do najważniejszych sposobów pozasądowego rozwiązywania sporów należy mediacja, wskazana wprost w PZP. Instytucja ta nie została zdefiniowana w polskim systemie prawnym, dlatego Urząd Zamówień Publicznych wskazuje, że najlepiej posiłkować się wskazówkami ze strony internetowej Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej RP (sp.prokuratoria.gov.pl). Definicja tam przedstawiona akcentuje rolę negocjacji w mediacji, która ma zmierzać do obopólnie satysfakcjonującego porozumienia. Podkreślono również rolę zasady poufności i dobrowolności.

Koncyliacja, którą UZP w opracowaniu „Mediacja i inne sposoby polubownego rozwiązywania sporów w zamówieniach publicznych” wskazuje jako kolejną istotną metodę pozasądowego rozwiązywania sporów, również nie posiada żadnej definicji legalnej. Niezależny koncyliator albo komisja koncyliacyjna ma za zadanie przedstawić stronom propozycję rozwiązania sporu. Dzięki temu strony mogą zaakceptować zaproponowany projekt ugody albo sporządzić własne rozwiązanie.

WSZCZĘCIE MEDIACJI LUB INNEGO POLUBOWNEGO ROZWIĄZANIA SPORU

Art. 591 PZP wskazuje na przesłanki, których spełnienie umożliwia wszczęcie mediacji lub innej metody pozasądowego rozwiązania konfliktu. Spór między stronami powinien dotyczyć realizacji umowy dotyczącej zamówienia publicznego – pozasądowe metody rozwiązania sporu nie mogą odnosić się do konfliktu powstałego w trakcie samego postępowania o zamówienie publiczne (tu zastosowanie mają regulacje Działu IX PZP dotyczące środków ochrony prawnej). Oprócz tego, roszczenie lub roszczenia, które stanowią przedmiot rozbieżności między stronami, mogą mieć tylko charakter majątkowy. Przedmiotem sporu nie mogą być zatem takie elementy umowy, z których nie wynikają roszczenia finansowe.

Poza tym, aby skierować spór do jego pozasądowego rozwiązania, należy rozważyć, czy zawarcie w danej sprawie ugody jest dopuszczalne. W praktyce w przypadku jednostek sektora finansów publicznych największe znaczenie ma w tym przypadku art. 54a ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Na podstawie tego przepisu jednostka sektora finansów publicznych ma obowiązek sporządzenia oceny skutków ugody w formie pisemnej. Aby ugoda była dopuszczalna, ocena skutków powinna wskazywać, że skutki ugody są dla jednostki sektora finansów publicznych, Skarbu Państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego korzystniejsze niż prawdopodobny wynik postępowania sądowego lub arbitrażowego. Wymóg ten może ograniczyć skalę rozwiązywania sporów przy wykorzystaniu mediacji lub innych polubownych metod. Jednak należy wspomnieć o tym, że zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, zawarcie ugody, która jest zgodna z przepisami prawa, nawet jeśli nie jest całkowicie spójna z ustaleniami poczynionymi w ocenie skutków, nie stanowi naruszenia dyscypliny finansów publicznych (art. 5 ust. 4, art. 11 ust. 2 i art. 15 ust. 2 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych). Stanowisko jednostki ujęte w ocenie skutków ugody nie musi być zatem zbieżne z ustaleniami samej ugody.

Mimo swojej odrębności, w procedurze polubownego rozwiązywania sporów PZP, tak samo jak w postępowaniu cywilnym, kluczowa jest zasada dobrowolności. Tożsamy jest również katalog sposobów wszczynania postępowania. W pierwszej kolejności jako jeden ze sposobów podaje się wniosek strony o przeprowadzenie mediacji lub innego polubownego rozwiązania, na którą zgodę wyraża strona przeciwna. Wniosek może być złożony do Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, wybranego mediatora albo osoby prowadzącej inne polubowne rozwiązanie sporu. Postanowienie o mediacji lub o innym polubownym rozwiązaniu sporu może być też zawarte w umowie lub umowie ramowej, przy czym może to być umowa w sprawie zamówienia publicznego albo umowa odrębna, zawarta nawet po wykonaniu, rozwiązaniu, wypowiedzeniu czy wygaśnięciu umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Sąd na podstawie przepisów PZP, w określonym przypadku ma obowiązek kierowania stron do mediacji lub innego polubownego rozwiązania sporu do Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej RP. Takie postanowienie jest obligatoryjnie wydawane, kiedy w pozwie albo w odpowiedzi na pozew nie zamieszczono informacji o tym, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego polubownego rozwiązania sporu albo nie wyjaśniono przyczyn niepodjęcia takiej próby. Przepis, który nakłada ten obowiązek (art. 593 ust. 2 PZP), stanowi przepis szczególny w stosunku do art. 187 § 1 pkt 3 kpc, ustanawiającego obowiązek zawarcia w pozwie informacji o podejmowaniu prób pozasądowego rozwiązania sporu. Aby Sąd był zobligowany do skierowania sprawy do Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej, muszą być również przekroczone określone w PZP kwoty progowe dla zamówień o najwyższej wartości (10 mln euro dla dostaw lub usług albo 20 mln euro dla robót budowlanych), i jednocześnie gdy wartość przedmiotu sporu jest większa niż 100 tys. zł (w obliczaniu wartości zamówienia obowiązują przepisy PZP, natomiast dla obliczania wartości przedmiotu sporu należy stosować się do zasad wynikających z kpc).

Warto też zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej Sąd Polubowny przy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej jest właściwy w sprawach sporów, w których jedną ze stron jest Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, państwowa osoba prawna, osoba prawna z udziałem Skarbu Państwa lub państwowej osoby prawnej oraz spółka kapitałowa z udziałem wymienionych podmiotów.

ZMIANA UMOWY

W toku polubownego rozwiązywania sporu nie można jednak zmienić umowy w sposób dowolny, co zostało podkreślone w art. 592 PZP. Szczególne znaczenie ma tu dział VII rozdział 3 PZP, w którym wprowadzono liczne ograniczenia korzystania ze swobody umów przez strony umowy w sprawie zamówienia publicznego, dotyczące zmiany tej umowy [zmiany umowy dotyczy m.in. artykuł: Dopuszczalność zmiany umowy o zamówienie publiczne po upływie umownego terminu wykonania zamówienia].

Autorzy: Julia Fischer, Katarzyna Dziąćko, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.