W art. 24 uchylono w ust. 1 pkt 1 i 1a (dotyczące wykluczenia wykonawców, którzy wyrządzili zamawiającemu szkodę, lub z którymi zamawiający rozwiązał / wypowiedział / odstąpił od umowy z winy wykonawcy), natomiast dodano nowy ust. 2a, zgodnie z którym zamawiający będzie mógł przewidzieć w dokumencie wszczynającym postępowanie przesłankę wykluczenia wykonawcy, który w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania, w sposób zawiniony poważnie naruszył obowiązki zawodowe, w szczególności, gdy w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa nie wykonał lub nienależycie wykonał zamówienie.

Oznacza to wprowadzenie fakultatywnej przesłanki wykluczenia wykonawcy, która jest nowym instrumentem na gruncie polskiego systemu zamówień publicznych.
Przesłanka ta dotyczy zawinionych i poważnych naruszeń obowiązków zawodowych.
Nowelizację PZP w tym zakresie należy uznać za dalszą implementację dyrektywy „klasycznej” 2004/18/WE w zakresie art. 45 ust 2 lit. d), przewidującej fakultatywną możliwość wykluczenia z postępowania wykonawcy, który dopuścił się „poważnego wykroczenia zawodowego” (analogiczny zapis znalazł się też w nowej dyrektywie 2014/24/UE). Jest to jednocześnie zmiana ułatwiająca dostęp do zamówień publicznych tym wykonawcom, którzy znajdowali się wcześniej w trudnej sytuacji i nie zrealizowali zamówienia lub zrealizowali je nienależycie w okresie ostatnich 3 lat. To zamawiający będzie obecnie decydował, czy chce zamknąć takim wykonawcom dostęp do udzielanego przez siebie zamówienia, czy też np. z uwagi na uwarunkowania rynkowe lub charakter przedmiotu zamówienia odstąpi od bardziej rygorystycznych przesłanek wykluczenia.

Jakich obowiązków musi zatem dopełnić zamawiający, aby skorzystać z omawianej przesłanki wykluczenia wykonawcy? Wystarczające będzie uwzględnienie tej możliwości w ogłoszeniu, w SIWZ lub w zaproszeniu do negocjacji. Zamawiający nie będzie musiał w żaden sposób uzasadniać swojego stanowiska. Dodatkowo ustawodawca daje wykonawcy możliwość obrony – zamawiający nie wykluczy go z postępowania, o ile wykonawca ten udowodni, że podjął konkretne środki techniczne, organizacyjne i kadrowe, które mają zapobiec dalszemu poważnemu naruszaniu obowiązków zawodowych oraz naprawił szkody powstałe w wyniku naruszenia obowiązków zawodowych (lub zobowiązał się do ich naprawienia).

Autor: Katarzyna Dziąćko, Kancelaria Wawrzynowicz i Wspólnicy