podmiot trzeci

Dopuszczalność żądania dokumentów umożliwiających weryfikację podmiotów trzecich współpracujących z wykonawcą – art. 22 ust.5, art. 26 ust. 2b PZP

Aktualności, Orzecznictwo, , , Możliwość komentowania Dopuszczalność żądania dokumentów umożliwiających weryfikację podmiotów trzecich współpracujących z wykonawcą – art. 22 ust.5, art. 26 ust. 2b PZP została wyłączona

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 9 kwietnia 2014 r., sygn. akt: V CA 3618/13

Przepisy PZP (art. 22 ust. 5 oraz art. 26 ust. 2b) oraz Rozporządzenia z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (dalej: Rozporządzanie w sprawie rodzajów dokumentów) mają zastosowanie nie tylko do wykonawcy, ale także do podmiotów współpracujących z wykonawcą przy realizacji danego zamówienia poprzez udostępnienie swoich zasobów dla potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu. Uregulowania te przewidują możliwość żądania poszczególnych dokumentów (potwierdzających dysponowanie zasobami podmiotów trzecich uczestniczących w przetargu) i ich weryfikacji, pod kątem rzetelności, kwalifikacji, efektywności i doświadczenia. Chronią zatem interes zamawiającego, który dysponuje dzięki nim środkami prawnymi ułatwiającymi skontrolowanie ofert podmiotów ubiegających się o udzielenie zamówienia.

Odmienną (jak ocenił Sąd Okręgowy – błędną) interpretację tych przepisów przyjęła KIO w wyroku z dnia 16 października 2013 r. (sygn. akt: KIO 2336/13), która w przedmiotowej sprawie orzekła, że przywołane powyżej przepisy nie znajdują zastosowania do podmiotów, z których potencjału korzysta wykonawca biorący udział w przetargu. Od wyroku KIO odwołał się Skarb Państwa i Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, do których stanowisk przychylił się Sąd Okręgowy, uchylając wyrok KIO i objaśniając wykładnie przepisów, regulujących kontrolę dokumentacji podmiotów trzecich.

Korzystanie z potencjału podmiotów trzecich – podstawy prawne

Jak czytamy w omawianym wyroku Sądu Okręgowego „Art. 26 ust. 2b p.z.p. pozwala wykonawcom – jako wyjątek od zasady, iż to oni samodzielnie, zgodnie z art. 22 ust. 1 p.z.p. muszą wykazywać się swoimi zasobami dla potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu – na możliwość posłużenia się w tym celu potencjałem innego podmiotu, który jako taki nie ubiega się wraz z wykonawcą o dane zamówienie publiczne.” Nie ulega wątpliwości, że korzystając z możliwości podmiotów trzecich dużo łatwiej spełnić poszczególne postanowienia Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia wskazane przez Zamawiającego.

Art. 26 ust. 2b, przewidujący możliwość polegania na zasobach innych podmiotów w związku z udziałem w przetargu, został w ostatnim czasie znowelizowany. Ustawodawca dostosował ten przepis do Rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów (w porównaniu do dotychczasowego brzmienia jednoznacznie potwierdzono możliwość polegania także na zdolnościach ekonomicznych, a nie tylko finansowych, podmiotu trzeciego – szerzej na ten temat w artykule „Dysponowanie potencjałem podmiotu trzeciego po nowelizacji PZP”.

Jak wskazała w swojej glosie do omawianego wyroku Małgorzata Sieradzka, należy przede wszystkim pamiętać, że „Udział podmiotów trzecich w wykonywaniu zamówienia publicznego wiąże się z obowiązkiem udowodnienia przez wykonawcę dostępności określonego potencjału tego podmiotu na czas jego realizacji”(M. Sieradzka, Glosa do wyroku s. okręg. z dnia 9 kwietnia 2014 r., V CA 3618/13, LEX/el.2014).

Ocena zdolności wykonawcy – art. 22 ust. 5 PZP

Możliwość oceny przez Zamawiającego zdolności wykonawcy (w szczególności w odniesieniu do jego rzetelności, kwalifikacji, efektywności i doświadczenia) daje art. 22 ust. 5 zd. 2 PZP. „Istotne jest, aby opis sposobu oceny zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia, w szczególności w odniesieniu do jego rzetelności, kwalifikacji, efektywności i doświadczenia, znany był wykonawcom od chwili wszczęcia postępowania. Przykładowo, w trybie przetargu nieograniczonego opis sposobu oceny zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia, zwłaszcza w odniesieniu do jego rzetelności, kwalifikacji, efektywności i doświadczenia – powinien być zamieszczony w ogłoszeniu o zamówieniu (art. 41 pkt 7) oraz specyfikacji istotnych warunków zamówienia (art. 36 ust. 1 pkt 5).” (Prawo zamówień publicznych. Komentarz., Bazan A., Nowicki J.E., LEX, 2014).

Sąd Okręgowy wskazał, że „(…) zamawiający jako podmiot, który ma dokonywać oceny ofert, powinien kierować się nie tylko ceną zaproponowaną w ofertach, ale także jakością, sposobem wykonania tej realizacji. Powinien dokonać wyboru najlepszej oferty – najlepszej to nie znaczy tylko najtańszej, ale najlepszej z punktu widzenia szans jej prawidłowej realizacji i do oceny tych właśnie przesłanek służy art. 22 ust. 5 PZP, dający możliwość oceny rzetelności, kwalifikacji, efektywności i doświadczenia”. Jak podkreślono w wyroku, ratio legis wprowadzenia art. 22 ust. 5 PZP było właśnie dopuszczenie możliwości weryfikacji podmiotów trzecich w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (pod kątem korzystania przez wykonawców z potencjału osób trzecich).

Dopuszczalność żądania dokumentów

W omawianym wyroku Sąd Okręgowy rozstrzyga problem dopuszczalności żądania dokumentów umożliwiających weryfikację podmiotów trzecich udostępniających swój potencjał wykonawcy – „Zdaniem sądu okręgowego zapis art. 22 ust. 5 p.z.p. odnosi się zarówno do wykonawcy – podmiotu biorącego udział w przetargu (sensu stricto), jak i też do wszystkich osób trzecich.”

Sąd Okręgowy zwrócił również uwagę na negatywne skutki wadliwej interpretacji ww. przepisu: „Nie bez znaczenia pozostaje też argument, iż zawężająca wykładnia art. 22 ust. 5 p.z.p. prowadziłaby do nierównego traktowania podmiotów i zróżnicowania ich pozycji podmiotowej, w sytuacji gdy surowszej ocenie podlegaliby jedynie ci wykonawcy, którzy samodzielnie spełniają warunki udziału w przetargu, posiadając własną wiedzę i doświadczenie w porównaniu do wykonawców, którzy polegają na zasobach podmiotów trzecich.” Tezę dotyczącą równego traktowania wykonawców potwierdza również autorka glosy do omawianego wyroku – Małgorzata Sieradzka – „Artykuł 22 ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych powinien być interpretowany w świetle zasady uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców (art. 7 ust.1). Zawężenie jego stosowania jedynie do wykonawcy zamówienia publicznego prowadzi do nieuzasadnionego faworyzowania tych wykonawców, którzy przy wykonaniu zamówienia publicznego polegają na zasobach podmiotów trzecich.”

Jaka jest relacja przepisów PZP do Rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów?

Wykładnia przepisów rozporządzenia nie może być dokonywana w oderwaniu od przepisów PZP, ponieważ jako regulacje zawarte w akcie wykonawczym – dopełniają one ustawę, i jedynie wspólnie umożliwiają pełną realizacje norm zawartych w ustawie. „Użyte w par 1 ust. 1 rozporządzenia sformułowania dotyczące żądanych dokumentów nie wskazują iż są to dokumenty dotyczące tylko i wyłącznie samego wykonawcy, mają to być natomiast dokumenty, za pomocą których zgodnie z art. 26 ust. 2b p.z.p. wykonawca na żądanie zamawiającego wykaże spełnienie warunków, o których mowa w art. 22 ust. 1 p.z.p. Nie powinno zatem budzić najmniejszych wątpliwości, iż mogą to być także dokumenty dotyczące osób trzecich, jeżeli za ich pomocą wykonawca wykazuje spełnienie warunków udziału w postępowaniu.”

Autor: Anna Mathews, Kancelaria Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp. k.