rozporządzenie w sprawie dokumentów

Przepisy wykonawcze do znowelizowanej ustawy Prawo zamówień publicznych już obowiązują

Aktualności, Zamówienia w praktyce, , , , , , , Możliwość komentowania Przepisy wykonawcze do znowelizowanej ustawy Prawo zamówień publicznych już obowiązują została wyłączona

We wcześniejszym artykule pisaliśmy o projektowanych przepisach wykonawczych do ustawy PZP. Proces legislacyjny przebiegł bardzo szybko i przepisy te zostały przyjęte, co do zasady w treści o której pisaliśmy we wskazanym wyżej artykule:

1. rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, okresu ich ważności oraz form, w jakich dokumenty te mogą być składane, Dz. U. z 2016 r. poz. 1126,

przyjęte z pewnymi modyfikacjami w stosunku do wersji opisywanej przez nas, m.in. przewidziano dodatkowy dokument, którego zamawiający może żądać w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu / kryteriów selekcji w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej – oświadczenie o wyrażeniu zgody na przeprowadzenie kontroli zdolności produkcyjnych lub zdolności technicznych wykonawcy, a w razie konieczności także dostępnych mu środków naukowych i badawczych, jak również środków kontroli jakości, z których będą korzystać – w przypadku gdy przedmiot zamówienia obejmuje produkty lub usługi o złożonym charakterze, które mają zostać dostarczone, lub w szczególnie uzasadnionych przypadkach w odniesieniu do produktów lub usług o szczególnym przeznaczeniu;

rozporządzenie weszło w życie w dniu 28 lipca 2016 r., do postępowań wszczętych przed tym terminem stosuje się przepisy dotychczasowe;

2. rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, Dz. U. z 2016 r. poz. 1128,

zakres protokołu został w nieco inny sposób opisany w stosunku do omawianego wcześniej projektu, załącznikami są wzory protokołów dla poszczególnych trybów udzielenia zamówienia;

rozporządzenie weszło w życie we dniu 28 lipca 2016 r., do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe;

3. rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie wzorów ogłoszeń zamieszczanych w Biuletynie Zamówień Publicznych, Dz. U. z 2016 r. poz. 1127,

rozporządzenie weszło w życie w dniu 28 lipca 2016 r., do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe;

4. rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie wykazu robót budowlanych, Dz. U. z 2016 r. poz. 1125,

rozporządzenie weszło w życie we dniu 28 lipca 2016 r.;

5. rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2016 r. w sprawie wykazu usług w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa o charakterze priorytetowym i nie priorytetowym, Dz. U. z 2016 r. poz. 1125,

rozporządzenie weszło w życie we dniu 28 lipca 2016 r.

Autor: Katarzyna Dziąćko, Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.

Projektowane przepisy wykonawcze do znowelizowanej ustawy Prawo zamówień publicznych

Aktualności, Zamówienia w praktyce, , , , , , , Możliwość komentowania Projektowane przepisy wykonawcze do znowelizowanej ustawy Prawo zamówień publicznych została wyłączona

W Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 lipca 2016 r., poz. 1020, opublikowana została nowelizacja PZP, tzn. ustawa z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja wejdzie w życie w dniu 28 lipca 2016 r. (z wyjątkiem przepisów określonych w art. 22 pkt 1-3 ustawy nowelizującej). O zakresie nowelizacji pisaliśmy już we wcześniejszych artykułach, a w najbliższej przyszłości będziemy omawiali szczegółowo zmienione regulacje.

Tym razem przedstawiamy projektowane przepisy wykonawcze do znowelizowanej ustawy.

W praktyce udzielania zamówień szczególnie istotne będą trzy rozporządzenia:

1. Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, okresu ich ważności oraz form, w jakich dokumenty te mogą być składane – z dnia 5 lipca 2016 r., obecnie na etapie konsultacji publicznych.

Rozporządzenie stanowi wykonanie delegacji ustawowej z art. 25 ust. 2 PZP. Po nowelizacji konieczne jest wydanie nowego rozporządzenia (dotychczasowe przepisy zachowują ważność, jednak nie dłużej niż 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy nowelizującej), z jednej strony ze względu na zmianę wytycznych do wydania rozporządzenia, a z drugiej – z uwagi na konieczność wdrożenia do porządku prawnego nowych dyrektyw 2014/24/UE i 2014/25/UE.

Katalog dokumentów przewidzianych w projektowanym rozporządzeniu odpowiada warunkom określonym ogólnie w nowym art. 22 ust. 1b PZP. Zgodnie z argumentacją zawartą w uzasadnieniu rozporządzenia katalog został opracowany tak, aby nie tylko zweryfikować, czy z przedstawionych przez wykonawcę dokumentów wynika, że spełnia on określone przez zamawiającego wymagania minimalne, ale także, czy z przedłożonych dokumentów można wywieść, że dotychczasowy sposób realizacji zamówień oraz wskazywany potencjał daje gwarancję należytej realizacji zamówienia. Z drugiej strony zamiarem projektodawcy jest ograniczenie nadmiernego formalizmu.

Rozporządzenie dotyczy dokumentów potwierdzających:

  1. spełnianie przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu,
  2. spełnianie przez wykonawcę kryteriów selekcji,
  3. spełnianie wymagań zamawiającego przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane,
  4. brak podstaw wykluczenia.

W celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu / kryteriów selekcji w zakresie kompetencji lub uprawnień do prowadzenia określonej działalności zawodowej, zamawiający może żądać w szczególności (a więc nie jest to katalog zamknięty) koncesji, zezwoleń, licencji, dokumentów potwierdzających wpis do jednego z rejestrów zawodowych lub handlowych, prowadzonych w państwie członkowskim UE, w którym ten wykonawca ma siedzibę, a w przypadku zamówienia na usługi – dokumentów potwierdzających status członkowski w określonej organizacji, od których zależy prawo do świadczenia tej usługi.

W celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu / kryteriów selekcji w zakresie sytuacji ekonomicznej lub finansowej, zamawiający może żądać (katalog zamknięty):

  • tak jak dotychczas przedstawienia sprawozdania finansowego lub jego części,
  • informacji banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej potwierdzającej wysokość posiadanych środków finansowych lub zdolność kredytową, z tym że w okresie nie wcześniejszym niż 1 miesiąc przed terminem składania ofert / wniosków,
  • również jak w dotychczasowym rozporządzeniu, dokumentów potwierdzających posiadanie ubezpieczenia OC w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia,
  • nowego dokumentu – oświadczenia wykonawcy o rocznym obrocie lub o obrocie w obszarze objętym zamówieniem, za okres nie dłuższy niż ostatnie 3 lata obrotowe.

W celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu / kryteriów selekcji w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej, zamawiający może żądać (również katalog zamknięty), oprócz dokumentów takich jak w dotychczasowym rozporządzeniu (wykaz zrealizowanych robót / dostaw / usług, wykaz narzędzi, opis urządzeń technicznych oraz środków organizacyjno-technicznych zastosowanych przez wykonawcę dostaw lub usług, oświadczenie na temat wielkości zatrudnienia oraz wykaz osób) zamawiający może żądać także przedstawienia:

  • wykazu systemów zarządzania łańcuchem dostaw i śledzenia łańcucha dostaw,
  • wykazu środków zarządzania środowiskowego,

które wykonawca będzie mógł zastosować w celu wykonania zamówienia publicznego, a także

  • oświadczenia na temat wykształcenia i kwalifikacji zawodowych wykonawcy lub kadry kierowniczej wykonawcy w okresie ostatnich trzech lat.

Nową regulacją, wprowadzoną w celu zapewnienia większej konkurencyjności postępowania, jest możliwość dopuszczenia przez zamawiającego wykazu robót budowlanych z okresu dłuższego niż 5 lat oraz dostaw i usług z okresu dłuższego niż 3 lata.

W odniesieniu do dokumentów potwierdzających brak podstaw wykluczenia wykonawcy, część dotychczas wymaganych dokumentów została zastąpiona oświadczeniami wykonawcy. Ponadto zgodnie z projektowanym  § 10, jeżeli jakiekolwiek dokumenty potwierdzające spełnianie warunków udziału w postępowaniu czy brak podstaw wykluczenia dostępne są w formie elektronicznej pod określonymi adresami internetowymi ogólnodostępnych i bezpłatnych baz danych, zamawiający zobowiązany jest do pobrania tych oświadczeń lub dokumentów samodzielnie, ewentualnie żądając ich tłumaczenia na język polski.

Rozporządzenie szerzej opisuje dokumenty, jakich można żądać w postępowaniach w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa, a ponadto uwzględnia nowe regulacje w zakresie udzielania zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi oraz zamówienia zastrzeżone. Zawiera także szczególne regulacje dotyczące zamówień, które wiążą się z przetwarzanieminformacji niejawnych, wymagają do nich dostępu i ich wykorzystywania.

Rozporządzenie reguluje także (podobnie jak dotychczasowe) zakres dokumentów, jakich zamawiający może żądać w celu oceny, czy wykonawca polegający na zasobach podmiotu trzeciego będzie dysponował tymi zasobami w sposób umożliwiający należytą realizację zamówienia, a także dokumentów przedstawianych przez podmioty mające siedzibę poza obszarem RP.

Nowością jest możliwość żądania dokumentów potwierdzających brak podstaw wykluczenia w stosunku nie tylko do podmiotów, na zasobach których wykonawca będzie polegał, ale i podwykonawców.

W odniesieniu do potwierdzenia, że oferowane roboty budowlane, dostawy lub usługi odpowiadają określonym wymaganiom, katalog dokumentów, jak w obecnie obowiązującym rozporządzeniu, jest otwarty, a wymienione dokumenty analogiczne do dotychczasowych, przy czym dodany został jeszcze jeden: certyfikat wydany przez jednostkę oceniającą zgodność lub sprawozdanie z badań przeprowadzonych przez tę jednostkę jako środek dowodowy potwierdzający zgodność z wymaganiami lub cechami określonymi w opisie przedmiotu zamówienia, kryteriach oceny ofert lub warunkach realizacji zamówienia (w związku z nowym art. 30b PZP).

2. Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego – z dnia 7 lipca 2016 r., obecnie na etapie konsultacji publicznych.

Rozporządzenie stanowi wykonanie delegacji ustawowej z art. 96 ust. 5 PZP, a konieczność zmiany wzoru protokołu wynika z nowych regulacji wprowadzonych nowelizacją PZP, w tym dotyczących minimalnego zakresu informacji, które powinny znaleźć się w protokole postępowania o udzielenie zamówienia (art. 96 ust. 1), m.in.

  • w stosownych przypadkach, wyników badania podstaw wykluczenia, oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji,
  • powodów odrzucenia ofert,
  • przesłanek wyboru trybu udzielenia zamówienia,
  • powodów, z których zamawiający postanowił nie udzielać zamówienia,
  • powodów niedokonania podziału zamówienia na części,
  • powodów odstąpienia od wymogu użycia środków komunikacji elektronicznej do składania ofert.

Zgodnie z § 6 ust. 2 projektu rozporządzenia protokół z postępowania wraz z załącznikami będzie przekazywany co do zasady przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, a jeśli nie będzie to możliwe – zamawiający przekaże wnioskodawcy informację o sposobie udostępnienia tych dokumentów (§ 6 ust. 3 projektowanego rozporządzenia).

3. Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju w sprawie wzorów ogłoszeń zamieszczanych w Biuletynie Zamówień Publicznych – z dnia 5 lipca 2016 r., obecnie na etapie konsultacji publicznych.

Rozporządzenie stanowi wykonanie delegacji ustawowej zawartej w art. 11 ust. 6 PZP. Celem rozporządzenia jest dostosowanie ogłoszeń publikowanych w Biuletynie Zamówień Publicznych do wymogów wynikających z dyrektywy 2014/24/UE i dyrektywy 2014/25/UE oraz ze znowelizowanej ustawy PZP, a także ujednolicenie treści i układu ogłoszeń publikowanych w BZP z ogłoszeniami publikowanymi w Dzienniku Urzędowym UE.

Treść wzorów ogłoszeń uzupełniono o nowe pozycje wynikające ze znowelizowanej PZP, dotyczące m.in.:

  • trybu partnerstwa innowacyjnego,
  • prowadzenia postępowań wspólnie z zamawiającymi z innych krajów UE,
  • możliwości składania ofert w postaci katalogów elektronicznych,
  • określenia maksymalnej liczby części zamówienia, które mogą zostać udzielone jednemu wykonawcy,
  • wskazania fakultatywnych przesłanek wykluczania wykonawców z postępowania.

Ponadto w rozporządzeniu przewidziany jest nowy formularz ogłoszenia o zmianie umowy.

Rozporządzenie nie będzie istotne w praktyce udzielania zamówień sektorowych, które ogłaszane są w Dzienniku Urzędowym UE przy zastosowaniu unijnych formularzy.

Ponadto Prezes UZP przedstawił Radzie Ministrów projekty rozporządzeń, które nie wprowadzają zmian merytorycznych:

4. Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju w sprawie wykazu robót budowlanych – z dnia 5 lipca 2016 r., obecnie na etapie uzgodnień.

Rozporządzenie stanowi wykonanie delegacji ustawowej z art. 2c PZP, upoważniającej ministra właściwego do spraw gospodarki do określenia wykazu robót budowlanych. Upoważnienie to w brzmieniu nadanym nowelizacją różni się od poprzedniej delegacji ustawowej odesłaniem do nowych dyrektyw unijnych.

Nowe rozporządzenie merytorycznie stanowi powtórzenie dotychczasowego.

5. Projekt rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie wykazu usług w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym – z dnia 11 lipca 2016 r., obecnie na etapie uzgodnień.

Rozporządzenie stanowi wykonanie nowej delegacji ustawowej zawartej we wprowadzonym nowelizacją art. 131bb PZP, upoważniającej Prezesa RM do określenia wykazu usług o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym, z uwzględnieniem postanowień dyrektywy 2009/81/WE dotyczącej udzielania zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa.

Wykaz usług o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym nie uległ zmianie, nowe rozporządzenie opracowane zostało wyłącznie w związku ze zmianą delegacji ustawowej (przed nowelizacją wynikała ona z art. 2b PZP).

6. Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju zmieniającego rozporządzenie w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej – z dnia 5 lipca 2016 r., obecnie na etapie uzgodnień.

Projektowane rozporządzenie nie wprowadza zmian kwot wartości zamówień oraz konkursów, a jedynie zmiany w odnośniku nr 1 do tytułu rozporządzenia polegające na zastąpieniu poprzednich dyrektyw dotyczących zamówień publicznych – 2004/18/WE i 2004/17/WE nowymi dyrektywami 2014/24/UE i 2014/25/UE.

 

Wszystkie opisane powyżej rozporządzenia zgodnie z ich projektami mają wejść w życie dzień po ich ogłoszeniu.

 

Autor: Katarzyna Dziąćko, Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.

System kwalifikowania wykonawców – zamówienia sektorowe

Aktualności, Zamówienia sektorowe, , , , , , Możliwość komentowania System kwalifikowania wykonawców – zamówienia sektorowe została wyłączona

Ustawa PZP daje zamawiającemu sektorowemu możliwość ustanowienia systemu kwalifikowania wykonawców. Czemu służyć ma takie rozwiązanie przyjęte w polskiej regulacji? „Zastosowanie systemu znajduje uzasadnienie w potrzebach zamawiającego, prowadzącego działalność w danej dziedzinie zamówień sektorowych, w szczególności, gdy te zamówienia mają charakter powtarzalny.” (Granecki P., Komentarz do art. 134a PZP, w: Granecki P., Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Wyd. 4, Warszawa 2014)

Przepisy, regulujące system kwalifikowania wykonawców, zostały wprowadzone do ustawy PZP w związku z implementacją dyrektywy sektorowej (2004/17/WE, w tym przede wszystkim art. 41, 49 i 53 dyrektywy oraz załącznika XIV dyrektywy sektorowej). Artykuły 134a-134e PZP, poświęcone temu zagadnieniu, zostały dodane ustawą nowelizacyjną z dnia 12 października 2012 r. Warto jednak wyjaśnić, że przywołane przepisy nie stanowią regulacji zupełnej „(…) zatem do tej instytucji w sposób odpowiedni będą mieć zastosowanie inne przepisy jej części ogólnej.” (Opinia prawna „System kwalifikowania wykonawców w zakresie zamówień sektorowych”, w: Informator Urzędu Zamówień Publicznych, nr 3/2013, s. 34-44, dalej: Opinia UZP)

Instytucja ta polega na prowadzeniu przez zamawiającego wykazu wykonawców na podstawie wcześniej przeprowadzonych procedur kwalifikacji obejmujących konkretną kategorię zamówień sektorowych. Przede wszystkim należy wyraźnie podkreślić jej fakultatywny charakter. Ma służyć ułatwieniu prowadzenia postępowań przez zamawiających sektorowych (tylko ten rodzaj zamawiających może ustanowić system kwalifikacji wykonawców).

W opinii UZP wskazano na podwójne zastosowanie systemu kwalifikowania:

  1. Służy do usprawnienia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego stwarzając domniemanie, iż wpisani do wykazu wykonawcy są zdolni do prawidłowego wykonania zamówienia objętego daną kategorią zamówień.
  2. Ogłoszenie o ustanowieniu systemu kwalifikowania może stanowić etap wszczynający konkretne postępowanie o udzielenie zamówienia w trybach przetargu ograniczonego lub negocjacji z ogłoszeniem. W takim wypadku, za dopuszczonych do udziału w postępowaniu, uważa się wykonawców wpisanych w systemie kwalifikowania wykonawców, w określonej kategorii zamówień sektorowych.

Jak ustanawia się system kwalifikowania wykonawców?

Na pierwszym etapie zamawiający musi sporządzić ogłoszenie o ustanowieniu systemu kwalifikowania wykonawców, a następnie przekazać je do publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że zgodnie z art. 134a ust. 2 PZP: „System kwalifikowania wykonawców ustanawia się na czas oznaczony, w sposób umożliwiający wykonawcom składanie wniosków o dopuszczenie do udziału w systemie i ich aktualizację przez cały okres trwania systemu.” Wybrany przez zamawiającego termin obowiązywania wykazu ma znaczenie z punktu widzenia publikacji „aktualizacji” ogłoszenia, bowiem „W przypadku systemu kwalifikowania wykonawców ustanowionego na okres dłuższy niż 3 lata ogłoszenie o ustanowieniu systemu podlega publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej co roku.” Jednak, jak wskazano w ww. opinii UZP „Ze względu na fakultatywność instytucji oraz cel jej ustanowienia należy opowiedzieć się za możliwością wcześniejszego zakończenia przez zamawiającego działania systemu przed upływem terminu jego obowiązywania.”

Ogłoszenie to będzie zatem opublikowane, tak jak inne ogłoszenia w zamówieniach sektorowych, w dwóch miejscach: w Dzienniku Urzędowym UE i na stronie internetowej zamawiającego (gdzie będzie dostępne przez cały okres trwania systemu). W opinii UZP omówiono praktyczne aspekty publikacji ogłoszenia – wskazano m.in., że:

  1. „Streszczenie ważniejszych elementów ogłoszenia publikuje się w językach urzędowych UE, przy czym za autentyczny uznawany jest jedynie tekst oryginału ogłoszenia.”
  2. „Działający u zamawiającego system kwalifikowania wykonawców może obejmować wiele kategorii zamówień, jednak ze względów przejrzystości systemu właściwym jest, by w odniesieniu do każdej kategorii zamówień każdej oddzielnej kategorii publikowane było odrębne ogłoszenie o ustanowieniu systemu kwalifikowania.”

W jaki sposób wykonawcy zostają umieszczeni w systemie prowadzonym przez zamawiającego?

Zainteresowany wykonawca musi skierować do zamawiającego wniosek o wpisanie do systemu. Jak stanowi art. 134c PZP, do wniosku dołącza się oświadczenie o spełnianiu warunków określonych przez zamawiającego w ogłoszeniu o ustanowieniu systemu kwalifikowania wykonawców, a jeżeli zamawiający żąda dokumentów potwierdzających spełnianie warunków, również te dokumenty. Katalog dokumentów, których przedstawienia może wymagać zamawiający od wykonawcy, został określony w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane z dnia 19 lutego 2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 231). Jak wskazano w opinii UZP – jeśli zamawiający chciałby uzyskać od wykonawcy dokumenty inne niż te wymienione w Rozporządzeniu, może ich zażądać pod warunkiem, że jest to niezbędne do oceny spełnienia przez wykonawców warunków udziału w postępowaniu, tzn. zgodnie z ogólnym uprawnieniem zamawiających sektorowych wskazanym w art. 138c ust. 1 pkt 2) PZP. Warunki dopuszczenia do udziału w systemie określone przez zamawiającego (i wskazane w ogłoszeniu), powinny być oparte na przepisach art. 22 ust. 1 oraz art. 24 ust. 1 i ust. 2a PZP.

W ustawie wyznaczono 6-miesięczny termin na wybranie przez zamawiającego wykonawców dopuszczonych do udziału w systemie kwalifikowania wykonawców. Następnie zamawiający, rozpatrując ww. wniosek, może dopuścić albo odmówić dopuszczenia do udziału w systemie. O podjętej decyzji zamawiający niezwłocznie informuje wykonawcę podając uzasadnienie faktyczne i prawne. „Podsumowaniem procesu kwalifikacji wykonawców do systemu kwalifikowania wykonawców będzie sporządzenie przez zamawiającego wykazu kwalifikowanych wykonawców, podzielonego na odpowiednie kategorie zamówień sektorowych. Wykaz jest jawny i powinien być udostępniany zgodnie z przepisami ustawy PZP oraz przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej.” (opinia UZP)

Jakie korzyści dla wykonawcy niesie ze sobą wpisanie go do wykazu prowadzonego przez zamawiającego? Zgodnie z art. 134d ust. 3 PZP „Wykonawcy dopuszczeni do udziału w systemie kwalifikowania wykonawców nie są zobowiązani do złożenia dokumentów potwierdzających spełnianie warunków wskazanych w ogłoszeniu o systemie kwalifikowania wykonawców przy kolejnych zamówieniach objętych tym systemem, o ile złożone dokumenty są aktualne, w rozumieniu odrębnych przepisów.” W opinii UZP pokreślono również, że „Umieszczenie wykonawcy w wykazie zakwalifikowanych wykonawców oznaczać będzie pozytywną ocenę zamawiającego, co do zdolności konkretnego wykonawcy do wykonania zamówień objętych daną kategorią zamówień sektorowych.” Co ważne, wykonawcy mają możliwość w każdym czasie aktualizować przekazane zamawiającemu dane.

Jakie ułatwienia dla zamawiającego wiążą się z wprowadzeniem systemu kwalifikacji? W przypadku zamówienia sektorowego objętego systemem kwalifikowania wykonawców, zgodnie z art. 134e ust. 1 PZP, zamawiający może wszcząć postępowanie o udzielenie zamówienia sektorowego w trybie przetargu ograniczonego lub negocjacji z ogłoszeniem (tylko w ramach tych dwóch trybów funkcjonuje to ułatwienie), przez zamieszczenie ogłoszenia o ustanowieniu systemu kwalifikowania wykonawców, czyli może odstąpić od konieczności odrębnego ogłaszania o tych zamówieniach. Jak wskazano w jednym z komentarzy do ustawy Prawo zamówień publicznych: „Jeżeli podstawą wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia jest ogłoszenie o ustanowieniu systemu, wykonawcy dopuszczeni do systemu w kategorii obejmującej przedmiot zamówienia stają się wykonawcami dopuszczonymi do udziału w postępowaniu. Jednocześnie brak ogłoszenia o zamówieniu powoduje, że do postępowania nie będą mogli być dopuszczeni inni wykonawcy.” (J. Pieróg, Komentarz do art. 134e PZP, w:  J. Pieróg, Prawo zamówień publicznych. Komentarz. Wyd. 13, Warszawa 2015)

 

Autor: Anna Mathews, Wawrzynowicz&Wspólnicy Sp.k.

Żądanie przez zamawiającego sektorowego innych dokumentów niż określone w Rozporządzeniu w sprawie rodzajów dokumentów.

Aktualności, Zamówienia sektorowe, , , Możliwość komentowania Żądanie przez zamawiającego sektorowego innych dokumentów niż określone w Rozporządzeniu w sprawie rodzajów dokumentów. została wyłączona

Wyrok KIO z dnia 29 października 2012 r., sygn. akt: 2219/12

Art. 22 ust. 1 PZP określa uniwersalny katalog wymogów jakie muszą spełniać wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia. „Warunki udziału w postępowaniu są sformułowane w ustawie w sposób ogólny, natomiast w każdym postępowaniu zamawiający winien dokonać opisu sposobu ich spełnienia. Ogólnie sformułowane warunki w prawie zamówień publicznych mają bowiem stanowić jedynie podstawę do ich doprecyzowania w zależności od przedmiotu zamówienia, który określa i warunkuje stopień i zakres uprawnień oraz szeroko rozumianego potencjału, jaki będzie potrzebny wykonawcy, by zrealizować zamówienie publiczne.” (J. Olszewka-Stompel, Rodzaje dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz formy, w jakich te dokumenty mogą być składane. Komentarz, LEX 2013) Co do zasady zmawiający w celu potwierdzenia warunków udziału w postępowaniu może od wykonawców żądać wyłącznie dokumentów wymienionych w Rozporządzeniu w sprawie rodzajów dokumentów. Jednak zamawiający sektorowi nie podlegają temu „ograniczeniu” i mogą żądać również innych dokumentów pod warunkiem, że są one niezbędne do oceny spełnienia warunków udziału wykonawców w postępowaniu. Uprawnienie to wynika z art. 138c ust. 1 pkt 2 PZP.

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. 2013 poz. 231) (dalej: Rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentów) to rozporządzenie wykonawcze, wydane na podstawie art. 25 ust. 2 PZP. O rozporządzeniu i wynikającej z jego przepisów możliwości weryfikacji podmiotu trzeciego pisaliśmy już na Portalu w artykułach: Dopuszczalność żądania dokumentów umożliwiających weryfikację podmiotów trzecich współpracujących z wykonawcą – art. 22 ust. 5, art. 26 ust. 2b PZP oraz Dysponowanie potencjałem podmiotu trzeciego po nowelizacji PZP.

Zamawiający w przedmiotowej sprawie wszczął postępowanie w trybie przetargu ograniczonego na dostawę nowego kompleksu strugowego – maszyn stosowanych w górnictwie. Jeden z wykonawców uczestniczących w postępowaniu wniósł odwołanie na zaniechanie wykluczenia z udziału w postępowaniu jednego z przedsiębiorstw (Urządzenia i Konstrukcje S.A.), które zdaniem odwołującego nie wykazało spełnienia warunków udziału w przetargu. Kryterium oceny ofert w omawianym postępowaniu były: cena brutto za realizację zamówienia i okres gwarancji.

W omawianym postępowaniu zamawiający zobowiązał wykonawców do przedstawienia wykazu zamówień „potwierdzających posiadanie wiedzy pozwalającej na wykonanie kompleksu strugowego, przy czym w wykazie miały być ujęte wszystkie umowy (kontrakty) dotyczące dostaw kompleksów strugowych (…) zawarte w okresie ostatnich trzech lat”. Właśnie wykaz zamówień stał się sednem problemu na gruncie tego orzeczenia. Odwołujący uznał bowiem, że zgodnie z art. 25 ust. 1 PZP zamawiający może żądać od wykonawców wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, przy czym rodzaj tych dokumentów określa Rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentów i „tym samym należy uznać, że żądane przez zamawiającego dokumenty powinny odpowiadać Rozporządzeniu. W konsekwencji należy przyjąć, że żądany przez zamawiającego wykaz dotyczy wyłącznie dostaw wykonanych.” KIO jednak odrzuciła taką argumentację.

W analizowanym wyroku, zamawiający to zamawiający sektorowy, który skorzystał z przysługującego mu prawa (art. 138c ust. 1 pkt 2 PZP) dozwalającego żądać przedstawienia także innych dokumentów niż wskazane w Rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentów „na potwierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu, jeżeli jest to niezbędne do oceny spełnienia przez wykonawcę tych warunków. Żądając odmiennych dokumentów, niż określone w powołanym rozporządzeniu w sprawie dokumentów, zamawiający musiał badać spełnienie warunków udziału w postępowaniu pod kątem tych dokumentów, a nie kierując się wymaganiami zawartymi w podawanym wyżej rozporządzeniu w sprawie dokumentów.” Poza tym „Zamawiający żądając innych dokumentów do wykazania spełnienia przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu musi do każdego z tych warunków i dokumentów na ich spełnienie podchodzić indywidualnie. Dlatego zamawiający warunkując udział w postępowaniu innymi dokumentami mógł, a nawet powinien odstąpić od ich standardowego sprawdzania, a brać po uwagę cel żądania innych dokumentów. Celem tym było dopuszczenie do udziału w postępowaniu większego niż dotychczas kręgu podmiotów.” Jak ustalono na rozprawie przed KIO przedmiot zamówienia był na tyle specyficzny, że w okresie ostatnich 15 lat zamawiający jedynie dwukrotnie przeprowadził postępowanie na dostawę kompleksów strugowych. Dlatego też nie chcąc ograniczać możliwości składania ofert również przez podmioty, które mają odpowiedni potencjał techniczny, ale takiego zamówienia jeszcze nie wykonały – zamawiający określił, że w wykazie wykonawcy powinni wskazać jedynie ZAWARTE, nie WYKONANE kontrakty. Takie doprecyzowanie dokumentów wymaganych do zgłoszenia w postępowaniu, jest zdaniem KIO dozwolone i zamawiający nie naruszył przepisów PZP.

Autor: Anna Mathews, Kancelaria Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp.k.

Dopuszczalność żądania dokumentów umożliwiających weryfikację podmiotów trzecich współpracujących z wykonawcą – art. 22 ust.5, art. 26 ust. 2b PZP

Aktualności, Orzecznictwo, , , Możliwość komentowania Dopuszczalność żądania dokumentów umożliwiających weryfikację podmiotów trzecich współpracujących z wykonawcą – art. 22 ust.5, art. 26 ust. 2b PZP została wyłączona

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 9 kwietnia 2014 r., sygn. akt: V CA 3618/13

Przepisy PZP (art. 22 ust. 5 oraz art. 26 ust. 2b) oraz Rozporządzenia z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (dalej: Rozporządzanie w sprawie rodzajów dokumentów) mają zastosowanie nie tylko do wykonawcy, ale także do podmiotów współpracujących z wykonawcą przy realizacji danego zamówienia poprzez udostępnienie swoich zasobów dla potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu. Uregulowania te przewidują możliwość żądania poszczególnych dokumentów (potwierdzających dysponowanie zasobami podmiotów trzecich uczestniczących w przetargu) i ich weryfikacji, pod kątem rzetelności, kwalifikacji, efektywności i doświadczenia. Chronią zatem interes zamawiającego, który dysponuje dzięki nim środkami prawnymi ułatwiającymi skontrolowanie ofert podmiotów ubiegających się o udzielenie zamówienia.

Odmienną (jak ocenił Sąd Okręgowy – błędną) interpretację tych przepisów przyjęła KIO w wyroku z dnia 16 października 2013 r. (sygn. akt: KIO 2336/13), która w przedmiotowej sprawie orzekła, że przywołane powyżej przepisy nie znajdują zastosowania do podmiotów, z których potencjału korzysta wykonawca biorący udział w przetargu. Od wyroku KIO odwołał się Skarb Państwa i Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, do których stanowisk przychylił się Sąd Okręgowy, uchylając wyrok KIO i objaśniając wykładnie przepisów, regulujących kontrolę dokumentacji podmiotów trzecich.

Korzystanie z potencjału podmiotów trzecich – podstawy prawne

Jak czytamy w omawianym wyroku Sądu Okręgowego „Art. 26 ust. 2b p.z.p. pozwala wykonawcom – jako wyjątek od zasady, iż to oni samodzielnie, zgodnie z art. 22 ust. 1 p.z.p. muszą wykazywać się swoimi zasobami dla potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu – na możliwość posłużenia się w tym celu potencjałem innego podmiotu, który jako taki nie ubiega się wraz z wykonawcą o dane zamówienie publiczne.” Nie ulega wątpliwości, że korzystając z możliwości podmiotów trzecich dużo łatwiej spełnić poszczególne postanowienia Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia wskazane przez Zamawiającego.

Art. 26 ust. 2b, przewidujący możliwość polegania na zasobach innych podmiotów w związku z udziałem w przetargu, został w ostatnim czasie znowelizowany. Ustawodawca dostosował ten przepis do Rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów (w porównaniu do dotychczasowego brzmienia jednoznacznie potwierdzono możliwość polegania także na zdolnościach ekonomicznych, a nie tylko finansowych, podmiotu trzeciego – szerzej na ten temat w artykule „Dysponowanie potencjałem podmiotu trzeciego po nowelizacji PZP”.

Jak wskazała w swojej glosie do omawianego wyroku Małgorzata Sieradzka, należy przede wszystkim pamiętać, że „Udział podmiotów trzecich w wykonywaniu zamówienia publicznego wiąże się z obowiązkiem udowodnienia przez wykonawcę dostępności określonego potencjału tego podmiotu na czas jego realizacji”(M. Sieradzka, Glosa do wyroku s. okręg. z dnia 9 kwietnia 2014 r., V CA 3618/13, LEX/el.2014).

Ocena zdolności wykonawcy – art. 22 ust. 5 PZP

Możliwość oceny przez Zamawiającego zdolności wykonawcy (w szczególności w odniesieniu do jego rzetelności, kwalifikacji, efektywności i doświadczenia) daje art. 22 ust. 5 zd. 2 PZP. „Istotne jest, aby opis sposobu oceny zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia, w szczególności w odniesieniu do jego rzetelności, kwalifikacji, efektywności i doświadczenia, znany był wykonawcom od chwili wszczęcia postępowania. Przykładowo, w trybie przetargu nieograniczonego opis sposobu oceny zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia, zwłaszcza w odniesieniu do jego rzetelności, kwalifikacji, efektywności i doświadczenia – powinien być zamieszczony w ogłoszeniu o zamówieniu (art. 41 pkt 7) oraz specyfikacji istotnych warunków zamówienia (art. 36 ust. 1 pkt 5).” (Prawo zamówień publicznych. Komentarz., Bazan A., Nowicki J.E., LEX, 2014).

Sąd Okręgowy wskazał, że „(…) zamawiający jako podmiot, który ma dokonywać oceny ofert, powinien kierować się nie tylko ceną zaproponowaną w ofertach, ale także jakością, sposobem wykonania tej realizacji. Powinien dokonać wyboru najlepszej oferty – najlepszej to nie znaczy tylko najtańszej, ale najlepszej z punktu widzenia szans jej prawidłowej realizacji i do oceny tych właśnie przesłanek służy art. 22 ust. 5 PZP, dający możliwość oceny rzetelności, kwalifikacji, efektywności i doświadczenia”. Jak podkreślono w wyroku, ratio legis wprowadzenia art. 22 ust. 5 PZP było właśnie dopuszczenie możliwości weryfikacji podmiotów trzecich w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (pod kątem korzystania przez wykonawców z potencjału osób trzecich).

Dopuszczalność żądania dokumentów

W omawianym wyroku Sąd Okręgowy rozstrzyga problem dopuszczalności żądania dokumentów umożliwiających weryfikację podmiotów trzecich udostępniających swój potencjał wykonawcy – „Zdaniem sądu okręgowego zapis art. 22 ust. 5 p.z.p. odnosi się zarówno do wykonawcy – podmiotu biorącego udział w przetargu (sensu stricto), jak i też do wszystkich osób trzecich.”

Sąd Okręgowy zwrócił również uwagę na negatywne skutki wadliwej interpretacji ww. przepisu: „Nie bez znaczenia pozostaje też argument, iż zawężająca wykładnia art. 22 ust. 5 p.z.p. prowadziłaby do nierównego traktowania podmiotów i zróżnicowania ich pozycji podmiotowej, w sytuacji gdy surowszej ocenie podlegaliby jedynie ci wykonawcy, którzy samodzielnie spełniają warunki udziału w przetargu, posiadając własną wiedzę i doświadczenie w porównaniu do wykonawców, którzy polegają na zasobach podmiotów trzecich.” Tezę dotyczącą równego traktowania wykonawców potwierdza również autorka glosy do omawianego wyroku – Małgorzata Sieradzka – „Artykuł 22 ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych powinien być interpretowany w świetle zasady uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców (art. 7 ust.1). Zawężenie jego stosowania jedynie do wykonawcy zamówienia publicznego prowadzi do nieuzasadnionego faworyzowania tych wykonawców, którzy przy wykonaniu zamówienia publicznego polegają na zasobach podmiotów trzecich.”

Jaka jest relacja przepisów PZP do Rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów?

Wykładnia przepisów rozporządzenia nie może być dokonywana w oderwaniu od przepisów PZP, ponieważ jako regulacje zawarte w akcie wykonawczym – dopełniają one ustawę, i jedynie wspólnie umożliwiają pełną realizacje norm zawartych w ustawie. „Użyte w par 1 ust. 1 rozporządzenia sformułowania dotyczące żądanych dokumentów nie wskazują iż są to dokumenty dotyczące tylko i wyłącznie samego wykonawcy, mają to być natomiast dokumenty, za pomocą których zgodnie z art. 26 ust. 2b p.z.p. wykonawca na żądanie zamawiającego wykaże spełnienie warunków, o których mowa w art. 22 ust. 1 p.z.p. Nie powinno zatem budzić najmniejszych wątpliwości, iż mogą to być także dokumenty dotyczące osób trzecich, jeżeli za ich pomocą wykonawca wykazuje spełnienie warunków udziału w postępowaniu.”

Autor: Anna Mathews, Kancelaria Wawrzynowicz i Wspólnicy Sp. k.

Dysponowanie potencjałem podmiotu trzeciego po nowelizacji PZP

Aktualności, Zamówienia w praktyce, , , , Możliwość komentowania Dysponowanie potencjałem podmiotu trzeciego po nowelizacji PZP została wyłączona

W art. 26 PZP znowelizowano treść ust. 2b:
„Wykonawca może polegać na wiedzy i doświadczeniu, potencjale technicznym, osobach zdolnych do wykonania zamówienia, zdolnościach finansowych lub ekonomicznych innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków. Wykonawca w takiej sytuacji zobowiązany jest udowodnić zamawiającemu, iż będzie dysponował tymi zasobami w trakcie realizacji zamówienia, w szczególności przedstawiając w tym celu pisemne zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do dyspozycji niezbędnych zasobów na potrzeby wykonania zamówienia.”

Poprzednia wersja powyższego przepisu przewidywała, że wykonawca może polegać – z zakresu art. 22 ust. 1 pkt 4 PZP – na zdolności finansowej podmiotu trzeciego. Początkowo zgodnie z opinią Prezesa UZP przepis ten był interpretowany w sposób dosłowny, tzn. w praktyce wykonawca mógł opierać się wyłącznie na zdolności kredytowej lub posiadanych środkach finansowych podmiotu trzeciego. Takie stanowisko nie odpowiadało jednak intencji określonej w Dyrektywie 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 31.3.2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz.Urz. UE.L. Nr 134, s. 114), (tzw. dyrektywa klasyczna). Biorąc pod uwagę podstawowe założenia ww. Dyrektywy oraz odmienne orzecznictwo KIO – Prezes UZP odstąpił od rygorystycznej wykładni art. 26 ust. 2b PZP.

Nowelizację PZP w tym zakresie należy zatem uznać za porządkującą rozbieżności pomiędzy zapisem literalnym art. 26 ust. 2b PZP, a intencją ustawodawcy oraz za pełną implementację Dyrektywy klasycznej. Obecnie nie ma już wątpliwości, że wykonawca będzie mógł przedstawiać inne dokumenty odnoszące się do podmiotu trzeciego, takie jak opłacona polisa, czy też sprawozdanie finansowe, zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. z 2013 r., poz. 231) (dalej: Rozporządzenie w sprawie dokumentów).
Oczywiście charakter zdolności ekonomicznej jest na tyle specyficzny, że wykonawca w praktyce będzie mógł powoływać się na te zasoby tylko w sytuacjach szczególnych, udowadniając zamawiającemu, że ten będzie miał realną możliwość skorzystania z udostępnionych zasobów w trakcie realizacji zamówienia.

Ponadto ustawodawca dodał art. 26 ust. 2e w brzmieniu:
„Podmiot, który zobowiązał się do udostępnienia zasobów zgodnie z ust. 2b, odpowiada solidarnie z wykonawcą za szkodę zamawiającego powstałą wskutek nieudostępnienia tych zasobów, chyba że za nieudostępnienie zasobów nie ponosi winy.”

Zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie dokumentów zamawiający już w przed nowelizacją ustawy PZP mógł żądać dokumentów dotyczących odpowiedzialności solidarnej podmiotu trzeciego udostępniającego swoje zasoby ekonomiczne i finansowe. To uprawnienie było jednak stosunkowo rzadko wykorzystywane w praktyce. Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z obecnym brzmieniem art. 26 ust. 2e PZP solidarna odpowiedzialność dotyczy nie tylko zdolności ekonomicznej lub finansowej, ale też wiedzy i doświadczenia, potencjału technicznego i osób zdolnych do wykonania zamówienia.

Solidarna odpowiedzialność podmiotu trzeciego wpływa korzystnie na bezpieczeństwo po stronie zamawiającego i będzie prawdopodobnie skutkować większą rozwagą podmiotów przy udostępnianiu swoich zasobów. Odpowiedzialność ta odnosi się tylko do sytuacji, gdy na skutek nieudostępnienia zasobów zamawiający poniesie szkodę. Podmiot trzeci będzie mógł zwolnić się z tej odpowiedzialności tylko wówczas, gdy za nieudostępnienie swojego potencjału nie będzie ponosił winy, np. gdy wykonawca główny nie skorzysta z tych zasobów mimo gotowości podmiotu trzeciego.

Autor: Katarzyna Dziąćko, Kancelaria Wawrzynowicz i Wspólnicy