stan epidemii

Kolejne zmiany dotyczące udzielania zamówień publicznych w okresie epidemii wprowadzone Tarczą 4.0

Aktualności, Zamówienia w praktyce, , , , , , , , , , , , Możliwość komentowania Kolejne zmiany dotyczące udzielania zamówień publicznych w okresie epidemii wprowadzone Tarczą 4.0 została wyłączona

Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, obowiązująca od 24 czerwca 2020 r., zwana potocznie Tarczą 4.0, przyniosła kolejne zmiany w zakresie zamówień publicznych.

1. Dodatkowa regulacja dotycząca zwolnienia ze stosowania ustawy PZP z uwagi na stan epidemii

Art. 6 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wprowadził możliwość odstąpienia od stosowania procedur przewidzianych w PZP, jeżeli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego.

Nowa ustawa wprowadziła w art. 6 ust. 4 obowiązek, aby zamawiający w terminie 14 dni od dnia udzielenia zamówienia zamieścił na stronie internetowej (BIP lub własnej stronie) informację o udzieleniu zamówienia z podaniem nazwy podmiotu, któremu zamówienie zostało udzielone.

2. Obowiązek zmiany umowy w przypadku wpływu okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie umowy

Zgodnie ze wcześniejszym brzmieniem art. 15r ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 … aneksowanie umowy ustawodawca pozostawił decyzji zamawiającego – teraz zamawiający ma obowiązek wprowadzić stosowne zmiany w umowie, a wybór jest mu pozostawiony tylko w sytuacji, gdy wpływ okoliczności związanych z COVID-19 jest potencjalny, a nie pewny (art. 15r ust. 4a).

3. Zakaz potrącania kar umownych z wynagrodzenia wykonawcy w odniesieniu do zdarzeń, które nastąpiły w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii

Nowy art. 15r(1) ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 … wprowadza regulację, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19, i przez 90 dni od dnia odwołania stanu, który obowiązywał jako ostatni, zamawiający nie może potrącić kary umownej zastrzeżonej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy zamówienie publiczne, z wynagrodzenia wykonawcy lub z innych jego wierzytelności, a także nie może dochodzić zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania tej umowy, o ile zdarzenie, w związku z którym zastrzeżono tę karę, nastąpiło w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii.

Nie jest to jednak zakaz naliczania kar umownych – jedynie ich ściąganie powinno być przesunięte w czasie, jednocześnie ustawodawca uregulował, że przez okres 90-dniowy wskazany powyżej, bieg terminu przedawnienia roszczenia zamawiającego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu. Upływ terminu przedawnienia może nastąpić nie wcześniej niż po upływie 120 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego / epidemii.

Jednocześnie zostały wprowadzone regulacje dotyczące zabezpieczenia należytego wykonania umowy w tym okresie – w szczególności jeśli termin ważności zabezpieczenia należytego wykonania umowy upływa w okresie, w którym zamawiający nie może egzekwować zapłaty kar umownych, zamawiający nie może dochodzić zaspokojenia z tego zabezpieczenia, o ile wykonawca, na 14 dni przed upływem ważności tego zabezpieczenia, każdorazowo przedłuży jego ważność lub wniesie nowe zabezpieczenie, którego warunki zostaną zaakceptowane przez zamawiającego.

Ustawodawca wprowadził też zasadę liczenia w/w terminów, zgodnie z którą dzień odwołania ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego / epidemii w związku z COVID-19 wlicza się do tych terminów.

4. Brak obowiązku żądania wadium

Tarcza 4.0 wprowadziła art. 15va ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 …, który znosi obowiązek żądania wadium w postępowaniu, wyrażony w art. 45 ust. 1 PZP.

5. Obowiązek zapłaty wynagrodzenia w częściach / udzielenia zaliczki

Z kolei nowy art. 15vb ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 … wprowadza w przypadku umów w sprawie zamówienia publicznego zawieranych na okres dłuższy niż 12 miesięcy obowiązek:

  • zapłaty wynagrodzenie w częściach, po wykonaniu części umowy – zasady zapłaty wynagrodzenia w częściach muszą być określone w umowie, a procentowa wartość ostatniej części nie może wynosić więcej niż 50% wynagrodzenia,
  • lub udzielenia zaliczki na poczet wykonania zamówienia, która nie może być mniejsza niż 5% wynagrodzenia wykonawcy.

Obowiązek ten istnieje już w PZP, dotyczy jednak tylko robót budowlanych (art. 143a). Jednocześnie ustawodawca zmienił art. 143a ust. 3 PZP ustalając, że także w przypadku robót budowlanych wartość ostatniej części wynagrodzenia płaconego w części nie może być większa niż 50% całkowitego wynagrodzenia wykonawcy (do tej pory było 10%).

6. Zmniejszenie wysokości zabezpieczenia należytego wykonania umowy do 5%

Zgodnie z art. 15vb ust. 5 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 … zabezpieczenie należytego wykonania umowy nie może przekroczyć 5% ceny – może być ono zwiększone do 10% tylko wówczas, jeżeli jest to uzasadnione przedmiotem zamówienia lub wystąpieniem ryzyka związanego z realizacją zamówienia (co zamawiający musi uzasadnić w SIWZ).

Ponadto zamawiający może przewidzieć w SIWZ możliwość częściowego zwrotu zabezpieczenia po wykonaniu części zamówienia.

7. Brak obowiązku zamieszczania ogłoszenia o przetargu w siedzibie zamawiającego

Art. 49 ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 usuwa także niewątpliwie zbędny przepis o konieczności zamieszczania ogłoszenia o zamówieniu w siedzibie zamawiającego – zgodnie z nowym brzmieniem art. 40 ust. 1 PZP zamawiający wszczyna postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego, zamieszczając ogłoszenie o zamówieniu na stronie internetowej. W konsekwencji przez odwołania ustawowe to samo będzie dotyczyło, przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego, partnerstwa innowacyjnego.

Autorzy: Adam Wawrzynowicz, Katarzyna Dziąćko, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.

Nowe zasady prowadzenia postępowań odwoławczych w związku z epidemią COVID-19

Aktualności, Zamówienia w praktyce, , , , , , , , , Możliwość komentowania Nowe zasady prowadzenia postępowań odwoławczych w związku z epidemią COVID-19 została wyłączona

Po prawie dwumiesięcznym okresie zawieszenia rozpraw i posiedzeń jawnych przed Krajową Izbą Odwoławczą, Izba ponownie zaczęła orzekać na posiedzeniach jawnych, dzięki wejściu w życie w dniu 16 maja 2020 r. ustawy z 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, która uchyliła art. 15 zzs ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Uczestnicy postępowania odwoławczego powinni przygotować się jednak do nowych zasad uczestnictwa w rozprawach, które zostały opublikowane na stronach KIO:

1. W celu ograniczenia liczby osób przebywających jednocześnie w KIO, Izba ustaliła godziny rozpoczęcia posiedzeń: rano o 9.00, 9.30 i 10.00, po południu o 13.00, 13.30 oraz 14.00.

2. Wprowadzono także maksymalną liczbę osób mogących przebywać w poszczególnych salach, w związku z czym KIO zwróciła się do uczestników o ograniczenie liczby pełnomocników do niezbędnego minimum (tam, gdzie jest to możliwe, skierowanie jednego pełnomocnika). Ograniczenia dotyczą także innych miejsc (holu ogólnego, części korytarzowej, toalet).

3. KIO wskazała również, że zgodnie z § 21 ust. 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań, stawiennictwo stron nie jest obowiązkowe, mają one prawo do przedstawienia do momentu zamknięcia rozprawy swojego pisemnego stanowiska.

4. KIO zaleca także jak najkrótsze przebywanie w siedzibie Izby – przybywanie na rozprawy nie wcześniej niż 10 minut przed i niezwłoczne opuszczenie budynku po rozprawie.

5. Osoby biorące udział w rozprawie muszą przygotować się na konieczność badania temperatury ciała przed wejściem na rozprawę, obowiązkowe zakrycie nosa i ust oraz założenie jednorazowych rękawiczek ochronnych, a także zachowanie dystansu min. 2 m między osobami. Ponadto konieczna będzie dezynfekcja rąk zarówno po wejściu do budynku, jak i przed wejściem do windy czy na salę. Dopełnienia tych obowiązków egzekwować będą protokolanci.

6. Osoby wykazujące objawy chorobowe będą zobowiązane do niezwłocznego opuszczenia siedziby KIO.

autorzy: Adam Wawrzynowicz, Katarzyna Dziąćko, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.

Kolejne regulacje w zakresie zamówień publicznych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2

Aktualności, , , , , , , , , , , Możliwość komentowania Kolejne regulacje w zakresie zamówień publicznych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 została wyłączona

Od 18 kwietnia 2020 r. obowiązują kolejne ułatwienia dotyczące udzielania zamówień publicznych, wprowadzone ustawą z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. poz. 695). Nie są one już tak daleko idące, jak zmiany wprowadzone 31 marca 2020 r., raczej porządkują pewne kwestie.

W art. 15r ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374, 567 i 568 – dalej jako „ustawa koronawirusowa”), który obowiązuje od 31 marca 2020 r., wśród podstaw umożliwiających zmianę umowy czy też odstąpienie w całości lub w części od ustalenia i dochodzenia kar umownych lub odszkodowań, wprowadzono nową przesłankę ogólną odnoszącą się do „innych okoliczności, które uniemożliwiają bądź w istotnym stopniu ograniczają możliwość wykonania umowy” (art. 15r ust. 1 pkt 5) w/w ustawy).

Ponadto przesłankę z tego samego art., odnoszącą się do poleceń wydanych przez wojewodów lub decyzji wydanych przez Prezesa Rady Ministrów związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 (pkt 3) w/w przepisu) zmieniono na „polecenia lub decyzje wydane przez wojewodów, ministra właściwego do spraw zdrowia lub Prezesa Rady Ministrów”.

Uregulowano ponadto kwestię składania zamawiającemu informacji, o której mowa w art. 15r ustawy koronawirusowej, przez wykonawców mających siedzibę lub wykonujących działalność związaną z realizacją umowy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – w miejsce dokumentów, o których mowa w ust. 1 pkt 1–5, składają oni dokumenty wydane przez odpowiednie instytucje w tych krajach lub oświadczenia tych wykonawców.

W otwartym katalogu możliwych zmian umowy dodano także, obok zmiany zakresu świadczenia wykonawcy i odpowiadającej jej zmianie wynagrodzenia, sposób rozliczenia wynagrodzenia wykonawcy (art. 15r ust. 4 ustawy koronawirusowej).

Ponieważ wykazy zarówno podstaw zmiany umowy, jak i możliwego zakresu tych zmian, miały charakter otwarty, omówione wyżej zmiany nie wpływają znacząco na sytuację zamawiających i wykonawców. Zmianą istotną dla szerokiego grona zamawiających i wykonawców jest natomiast nowy ust. 10 i 11 w art. 15r ustawy koronawirusowej, zgodnie z którym odpowiednio:

  • w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz związanych z nimi ograniczeń w przemieszczaniu się, umowy w sprawie zamówienia publicznego zawierane są pod rygorem nieważności w formie pisemnej, albo za zgodą zamawiającego w postaci elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym,
  • przepisy art. 15r ust. 1–9 stosuje się odpowiednio do umów w sprawie zamówień publicznych wyłączonych ze stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych.

Dodatkowo nowa ustawa wprowadza kolejne wyłączenia ze stosowania ustawy PZP:

  1. Zgodnie z art. 9 ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, PZP nie stosuje się do nabywania towarów lub usług niezbędnych do zapewnienia realizacji procesu udzielania wsparcia przewidzianego w ustawie o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, przez Agencję Rozwoju Przemysłu Spółkę Akcyjną lub jej spółkę zależną, przez okres trwania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, a także przez okres kolejnych trzech miesięcy od dnia odwołania tego stanu.
  2. Zgodnie ze zmianą ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawy PZP nie stosuje się do zamówień na usługi lub dostawy udzielane przez ZUS w związku z zapewnieniem udostępnienia danych zgromadzonych na koncie ubezpieczonego i na koncie płatnika składek Prezesowi Rady Ministrów, Szefowi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów lub pełnomocnikowi Prezesa Rady Ministrów właściwemu do spraw analiz i studiów z zakresu kluczowych polityk publicznych, Agencji Rozwoju Przemysłu S.A. lub Polskiemu Funduszowi Rozwoju S.A.
  3. Zgodnie z nowym art. 31zy(10) ust. 9, dodanym do ustawy koronawirusowej, ustawy PZP nie stosuje się także do zamówień na usługi lub dostawy udzielane przez ZUS w związku z realizacją zadań związanych z odstąpieniem od pobierania odsetek za zwłokę.

W najbliższym czasie należy się spodziewać kolejnych zmian – tym razem w odniesieniu do pracy Krajowej Izby Odwoławczej. Ministerstwo Rozwoju zamierza przedstawić propozycję przepisów regulujących tę kwestię – prawdopodobnie określających tymczasowy tryb orzekania KIO na podstawie dokumentacji przekazanej przez strony postępowania – do 24 kwietnia br.

Autorzy: Adam Wawrzynowicz, Katarzyna Dziąćko, Kancelaria Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.

Ułatwienia w zakresie zamówień publicznych w związku z epidemią COVID-19

Aktualności, Zamówienia w praktyce, , , , , , , , , Możliwość komentowania Ułatwienia w zakresie zamówień publicznych w związku z epidemią COVID-19 została wyłączona

31 marca 2020 r. weszła w życie ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza dalsze ułatwienia i regulacje szczególne dotyczące zamówień publicznych.

Nowe zasady dotyczą w szczególności możliwości zmiany umowy o zamówienie publiczne.

Zgodnie z przyjętym art. 15r ustawy o szczególnych rozwiązaniach (…) strony umowy o zamówienie publiczne powinny niezwłocznie poinformować się wzajemnie, jeśli wystąpienie COVID-19 może wpłynąć na należytą realizację tej umowy. Ustawodawca wymaga jednak, aby wystąpienie lub możliwość wystąpienia wypływu epidemii COVID-19 na wykonanie takiej umowy było udowodnione, strona powołująca się na tę okoliczność musi przedstawić zatem oświadczenia i dokumenty potwierdzające w szczególności:

  • nieobecność pracowników lub osób świadczących pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, które uczestniczą lub mogłyby uczestniczyć w realizacji umowy,
  • decyzje wydane przez służby inspekcji sanitarnej w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, nakładające na wykonawcę obowiązek podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych,
  • polecenia wydane przez wojewodów lub decyzje wydane przez Prezesa Rady Ministrów związane z przeciwdziałaniem COVID-19,
  • wstrzymanie dostaw produktów, komponentów produktu lub materiałów, trudności w dostępie do sprzętu lub trudności w realizacji usług transportowych,
  • wskazane wyżej okoliczności w odniesieniu do podwykonawcy lub dalszego podwykonawcy.

Powyższy katalog okoliczności nie ma charakteru zamkniętego. Na potrzebę zmiany umowy wskazywać będą najczęściej wykonawcy, choć zamawiający również powinien przeanalizować zawarte umowy, aby móc z odpowiednim wyprzedzeniem i należytą starannością reagować na zagrożenia w realizacji zamówień publicznych.

Strona, która otrzymała informację (czyli najczęściej zamawiający), zobowiązana jest ustosunkować się do niej w terminie 14 dni, uzasadniając swoje stanowisko. Może wcześniej zażądać przedstawienia dodatkowych oświadczeń lub dokumentów potwierdzających wpływ okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie umowy.

Ustawodawca uregulował również wprost, że zamawiający – jeśli stwierdzi, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 mogą rzeczywiście wpłynąć na należyte wykonanie umowy – może dokonać zmiany umowy, w uzgodnieniu z wykonawcą, na podstawie art. 144 ust. 1 pkt 3 ustawy PZP. Oznacza to, że ustawodawca uznał, że wystąpienie COVID-19 spełnia przesłankę okoliczności, których zamawiający działając z należytą starannością nie mógł przewidzieć. Zamawiający musi jeszcze zapewnić, aby wartość zmiany nie przekroczyła 50% wartości zamówienia określonej pierwotnie w umowie oraz aby zmiana umowy nie prowadziła do zmiany charakteru umowy.

Zgodnie z art. 15r ust. 4 ustawy o szczególnych rozwiązaniach (…) na tej podstawie możliwa jest w szczególności zmiana:

  • terminu wykonania umowy lub jej części, a nawet czasowe zawieszenie ich wykonywania,
  • sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych,
  • zakresu świadczenia wykonawcy, a w konsekwencji także wynagrodzenia wykonawcy.

Jeżeli zamawiający na podstawie art. 144 ust. 1 pkt 1 ustawy PZP przewidział postanowienia korzystniej kształtujące sytuację wykonawcy w omawianym przypadku, mogą być one oczywiście zastosowane.

Ustawodawca wskazał jednak, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19 nie mogą stanowić samodzielnej podstawy do wykonania umownego prawa odstąpienia od umowy. Założyć jednak należy, że regulacja ta nie wpływa na możliwość odstąpienia od umowy na podstawie art. 145 ust. 1 PZP, jeśli spełnione będą wszystkie przesłanki określone w tym przepisie, o których pisaliśmy w artykule: https://zamowienia.org.pl/zamowienia-publiczne-w-sytuacji-stanu-zagrozenia-epidemicznego/.

Odpowiednie zmiany powinny być przewidziane także w umowach o podwykonawstwo.

Okoliczność wpływu COVID-19 na należytą realizację umowy o zamówienie publiczne może skutkować nie tylko zmianą tej umowy zgodnie z art. 144 ust. 1 pkt 3), ale również odstąpieniem w całości lub w części od ustalenia i dochodzenia kar umownych lub odszkodowań.

Dla zamawiających objętych ustawą o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych istotny jest art. 15s ustawy o szczególnych rozwiązaniach (…), zgodnie z którym nieustalenie lub niedochodzenie od strony umowy należności powstałych w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy lub zmiana umowy, dokonane na zasadach opisanych powyżej, nie stanowią naruszenia dyscypliny finansów publicznych.

Analogicznie w przypadku zamawiających działających w formie spółek handlowych (w szczególności będzie to dotyczyło zamawiających sektorowych), zgodnie z art. 15u ustawy o szczególnych rozwiązaniach (…), w takiej sytuacji (zmiany umowy / nieustalenia lub niedochodzenia należności) członek zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidator nie odpowiada za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami umowy spółki, o której mowa w art. 293 § 1 albo art. 483 § 1 kodeksu spółek handlowych.

Zmiana umowy oraz nieustalenie lub niedochodzenie należności, na zasadach zgodnych z ustawą o szczególnych rozwiązaniach (…), nie stanowi również przestępstwa, o którym mowa w art. 296 § 1–4 kodeksu karnego.

Dodatkowo zgodnie z art. 15v ustawy o szczególnych rozwiązaniach (…) nie stanowi przestępstwa ani czynu naruszenia dyscypliny finansów publicznych nabycie w okresie stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, towarów lub usług niezbędnych dla zwalczania tej epidemii, z naruszeniem obowiązków służbowych lub przepisów prawa, jeżeli zamawiający działa w interesie społecznym, zaś bez dopuszczenia się tych naruszeń nabycie tych towarów lub usług nie mogłoby zostać zrealizowane albo byłoby istotnie zagrożone.

Należy się spodziewać ponadto (ponieważ ustawa o szczególnych rozwiązaniach (…) wprowadza taką możliwość), że Prezes KIO, w porozumieniu z Prezesem UZP określą, w drodze zarządzenia, szczegółowe warunki organizacji pracy Krajowej Izby Odwoławczej w okresie epidemii. Obecnie zgodnie z komunikatem zamieszczonym na stronie UZP w dniu 27 marca 2020 r. w czasie trwania epidemii nie będą odbywały się rozprawy ani posiedzenia jawne przed Krajową Izbą Odwoławczą, jednak wnoszenie odwołań odbywa się na niezmienionych zasadach, co oznacza faktyczny brak możliwości rozstrzygania postępowań o udzielenie zamówienia publicznego, w których wniesione zostały odwołania przez czas bliżej nie określony.

autorzy: Adam Wawrzynowicz, Katarzyna Dziąćko, Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.