uzupełnienie dokumentów

Procedura odwrócona oceny wykonawcy

Aktualności, Zamówienia w praktyce, , , , , , Możliwość komentowania Procedura odwrócona oceny wykonawcy została wyłączona

Nowelizacją z dnia 22 czerwca 2016 r. wprowadzona została nowa możliwość dokonywania oceny spełniania przez wykonawców warunków udziału w postępowaniu prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego dopiero po dokonaniu oceny ofert – tzw. „procedura odwrócona”.

Zgodnie z nowym art. 24aa PZP, w postępowaniu prowadzonym w tym trybie zamawiający może w pierwszej kolejności ocenić oferty i dopiero wówczas zbadać sytuację podmiotową, tzn. czy wykonawca – ale tylko ten, który złożył ofertę ocenioną najwyżej – spełnia wszystkie warunki udziału w postępowaniu i nie podlega wykluczeniu. Aby móc z tej możliwości skorzystać, zamawiający musi ją przewidzieć w SIWZ lub w ogłoszeniu o zamówieniu. Ustawodawca przewidział ponadto sytuację, gdy wykonawca albo uchyla się od zawarcia umowy, albo też nie wnosi zabezpieczenia należytego jej wykonania – wówczas zamawiający może zbadać pod kątem spełniania warunków udziału w postępowaniu i podstaw wykluczenia następnego (wg rankingu ofert) wykonawcę.

Przepis ten wprowadzony został w związku z uregulowaniem analogicznej procedury w art. 56 ust. 2 Dyrektywy 2014/24/UE, zgodnie z którym w procedurach otwartych instytucje zamawiające mogą podjąć decyzję o rozpatrzeniu ofert przed sprawdzeniem, że nie ma podstaw wykluczenia, i przed weryfikacją spełnienia kryteriów kwalifikacji. W takiej sytuacji instytucje zamawiające muszą jedynie zapewnić, by sprawdzenie niewystępowania podstaw do wykluczenia czy weryfikacja spełnienia kryteriów kwalifikacji były dokonywane w sposób bezstronny i przejrzysty, aby zamówienia nie uzyskał wykonawca, który powinien być z postępowania wykluczony. Dyrektywy pozwalają na wyłączenie procedury odwróconej dla określonych rodzajów zamówień – w znowelizowanej PZP takiego wyłączenia jednak nie przewidziano.

Ponieważ procedura jest nowa, a może być atrakcyjnym rozwiązaniem dla zamawiającego, pozwalającym na zaoszczędzenie czasu na klasyczną procedurę oceny wykonawców, Prezes UZP opublikował na stronie internetowej Urzędu wytyczne dotyczące jej stosowania.

Przede wszystkim Prezes UZP wskazał, że procedura odwrócona przed oceną ofert nie wymaga nawet badania wstępnych oświadczeń wykonawców, składanych w trybie art. 25a PZP, w tym także jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia dla postępowań o wartości szacunkowej przekraczającej progi unijne. Zamawiający na początku weryfikuje, czy któreś ze złożonych ofert nie podlegają odrzuceniu zgodnie z art. 89 ust. 1 PZP oraz ocenia ważne oferty na podstawie kryteriów oceny ofert. Po ustaleniu rankingu złożonych ofert zamawiający bada wstępne oświadczenie złożone tylko przez tego wykonawcę, który złożył najwyżej ocenioną ofertę, po czym wzywa wykonawcę do przedstawienia dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz brak podstaw do wykluczenia z postępowania zgodnie z art. 26 ust. 1 PZP (lub dla postępowań o wartości zamówienia poniżej progów unijnych – może wezwać do przedstawienia tych dokumentów zgodnie z art. 26 ust. 2 PZP).

Oznacza to, że w postępowaniach, w których zastosowana zostanie procedura odwrócona, zasady składania dokumentów są takie same, jak w innych postępowaniach prowadzonych w trybie przetargu nieograniczonego – wraz z ofertą wykonawca musi złożyć stosowne oświadczenie zgodnie z art. 25a, tyle że w przeciwieństwie do „zwykłych” postępowań, nie jest ono badane w pierwszej kolejności, a dopiero po zakończeniu oceny ofert.

Kolejną różnicę stanowi odmienne stosowanie art. 26 ust. 3 – w przypadku braku, niekompletności czy błędów dotyczących wstępnego oświadczenia, zamawiający będzie wzywał do złożenia, uzupełnienia lub poprawienia tego oświadczenia nie wszystkich wykonawców, a jedynie tego, którego oferta została oceniona jako najkorzystniejsza. Oznacza to, w przeciwieństwie do procedury „zwykłej”, że nawet jeśli któryś z wykonawców wcale nie dołączy do oferty wymaganego oświadczenia, zamawiający nie będzie wzywał do jego uzupełnienia przed etapem oceny ofert. Prezes UZP wskazał w swojej interpretacji, że wynika to z celu przyświecającego ustanowieniu procedury odwróconej, którym jest maksymalne przyspieszenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

 

Autor: Katarzyna Dziąćko, Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.

Wytyczne UZP dotyczące kwalifikacji podmiotowej wykonawców

Aktualności, Zamówienia w praktyce, , , , , , Możliwość komentowania Wytyczne UZP dotyczące kwalifikacji podmiotowej wykonawców została wyłączona

Jedną z ważniejszych zmian wprowadzonych ostatnią nowelizacją ustawy PZP, której celem jest zmniejszenie formalnych obowiązków stawianych wykonawcom, jest wprowadzenie zasady, że wraz z ofertą (lub odpowiednio wnioskiem o dopuszczenie do udziału w postępowaniu) wykonawca składa jedynie albo jednolity europejski dokument zamówienia (dla zamówień powyżej progów unijnych), albo odpowiednie oświadczenie (dla zamówień o mniejszej wartości), a zamawiający wzywa (lub w zamówieniach podprogowych – może wezwać) do złożenia oświadczeń i dokumentów potwierdzających informacje przedstawione na etapie składania ofert (wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu) dopiero przed udzieleniem zamówienia i jedynie tego wykonawcę, którego oferta została oceniona najwyżej (zgodnie ze znowelizowanym art. 26 ust. 1 PZP).

Prezes UZP opublikował na stronie internetowej UZP wytyczne, w jaki sposób powyższe znowelizowane zasady należy interpretować.

Przede wszystkim potwierdzony został termin wykonania czynności wezwania do złożenia oświadczeń i dokumentów – zamawiający dokonuje tej czynności po zakończeniu oceny ofert, ale jeszcze przed formalnym poinformowaniem wykonawców o wyborze oferty najkorzystniejszej.

Procedura wezwania do złożenia oświadczeń i dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz brak podstaw do wykluczenia określona została przez ustawodawcę w dwóch miejscach – art. 26 ust. 1 i 2 oraz art. 26 ust. 3 PZP. Cel tych dwóch regulacji jest jednak zupełnie inny – pierwsza dotyczy złożenia tych informacji w postępowaniu po raz pierwszy, przez wykonawcę którego oferta została najwyżej oceniona, druga natomiast odnosi się do ponownego wezwania, jeśli wcześniej złożone przez wykonawcę oświadczenia i dokumenty (czy to w trybie art. 26 ust. 1 i 2 PZP, czy na podstawie innych przepisów ustawy) są niekompletne, zawierają błędy lub budzą wskazane przez zamawiającego wątpliwości. Cel jej jest zatem podobny do wynikającego z przepisu art. 26 ust. 3 sprzed nowelizacji, tzn. uzupełnienie, poprawienie lub złożenie wyjaśnień dotyczących wcześniej złożonych dokumentów.

Procedura z art. 26 ust. 3 dotyczy także uzupełnienia jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia (lub „zwykłego” oświadczenia w zamówieniach podprogowych), jeśli dokument ten jest niekompletny, zawiera błędy czy budzi wątpliwości zamawiającego. Prezes UZP zwrócił jednak uwagę, że dokument ten powinien zawierać jedynie informacje w zakresie wskazanym przez zamawiającego w ogłoszeniu o zamówieniu lub SIWZ (art. 25 ust. 1a PZP), a zatem jeśli wykonawca zamieścił w tym dokumencie dodatkowe informacje, niemające znaczenia dla oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu, kryteriów selekcji oraz braku podstaw do wykluczenia, zamawiający nie ma podstaw wzywania do ich uzupełnienia czy też wyjaśnienia.

Procedura z art. 26 ust. 1 i 2 PZP będzie miała zastosowanie do kolejnego wykonawcy, jeśli pierwszy nie złożył wymaganych oświadczeń i dokumentów. Prezes UZP wskazał jednak, że dla ponownego przeprowadzenia procedury z art. 26 ust. 1 i 2 w stosunku do kolejnego wykonawcy konieczne jest zastosowanie wobec pierwszego wykonawcy wezwania do uzupełnienia oświadczeń i dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 PZP (chyba że mimo ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub udzielenia wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo konieczne byłoby unieważnienie postępowania).

Nowa procedura wywołała pewne wątpliwości dotyczące przedstawiania dokumentów dotyczących dysponowania potencjałem podmiotu trzeciego. Prezes UZP wskazał, że w takiej sytuacji wraz z ofertą (wnioskiem o dopuszczenie do udziału w postępowaniu) wykonawca musi złożyć zobowiązanie podmiotu trzeciego, albo inny dokument służący wykazaniu, że podmiot trzeci udostępnił wykonawcy swój potencjał zgodnie z art. 22 ust. 1 PZP. Jest to niezbędne, aby zamawiający mógł ocenić na podstawie przedstawionego jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia (lub oświadczenia wykonawcy w zamówieniach podprogowych), czy faktycznie spełnia on warunki udziału w postępowaniu, a zatem także, czy i w jakim zakresie wykonawca dysponuje potencjałem podmiotu trzeciego. Natomiast dokumenty potwierdzające spełnianie braku podstaw wykluczenia lub spełnianie warunków udziału w postępowaniu przez podmiot udostępniający zasoby, będą wymagane przez zamawiającego na takich samych zasadach jak wszystkie inne dokumenty wykonawcy.

Prezes UZP odniósł się także do wątpliwości, na jakim etapie postępowania prowadzonego w trybie przetargu ograniczonego zamawiający powinien wezwać wykonawcę do uzupełnienia dokumentów zgodnie z art. 26 ust. 1 lub 2 PZP. Zastosowanie będzie tu miała zasada wzywania wykonawcy, którego oferta uzyskała najwyższą ocenę, czyli na ostatnim etapie przetargu ograniczonego, jednak zamawiający może skorzystać z możliwości przewidzianej w art. 26 ust. 2f PZP, jeżeli uzna to za niezbędne do odpowiedniego przebiegu postępowania, i wezwać wykonawcę do złożenia wszystkich lub części oświadczeń i dokumentów. Taka sytuacja będzie miała z pewnością miejsce w trybie przetargu ograniczonego czy negocjacji z ogłoszeniem, gdy zamawiający będzie chciał ograniczyć ilość wykonawców zaproszonych do kolejnego etapu postępowania i ustanowi kryteria selekcji. Wówczas zasadne będzie wcześniejsze wezwanie wykonawców do złożenia dokumentów potwierdzających spełnianie powyższych kryteriów selekcji.

Prezes UZP, udzielając wskazówek w zakresie oceny podmiotowej wykonawcy, zwrócił uwagę jeszcze na następujące kwestie:

  • wykluczenie wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 20 PZP (tzn. wykonawcy, który z innymi wykonawcami zawarł porozumienie mające na celu zakłócenie konkurencji między wykonawcami w postępowaniu o udzielenie zamówienia, co zamawiający jest w stanie wykazać za pomocą stosownych środków dowodowych) – po pierwsze podstawą wykluczenia jest udział w porozumieniu zakłócającym w taki sposób konkurencję nie tylko w postępowaniu, w którym jest składana oferta, ale w jakimkolwiek innym postępowaniu o udzielenie zamówienia (w okresie 3 lat przed terminem składania ofert czy wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu), a po drugie, ciężar udowodnienia tego faktu spoczywa na zamawiającym (podstawą podjęcia przez zamawiającego decyzji o wykluczeniu wykonawcy na tej podstawie z pewnością może być decyzja Prezesa UOKiK, wyrok sądu czy KIO, potwierdzające istnienie takiego porozumienia),
  • niedochowanie terminu złożenia oświadczenia o przynależności do jednej grupy kapitałowej przez wykonawcę – Prezes UZP wskazał, że jeśli wykonawca nie złoży takiego oświadczenia samodzielnie zgodnie z art. 24 ust. 11 PZP, nie będzie to samoistną przesłanką do wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 23 PZP; w pierwszym rzędzie zamawiający będzie musiał wezwać wykonawcę do uzupełnienia tego oświadczenia w trybie art. 26 ust. 3 PZP,
  • złożenie oświadczenia o przynależności do jednej grupy kapitałowej a jedna oferta w postępowaniu – Prezes UZP potwierdził, że w przypadku gdy w postępowaniu złożono tylko jedną ofertę (w ramach tej samej części zamówienia złożono jedną ofertę częściową), w świetle wykładni celowościowej oświadczenie takie jest zbędne.

 

Autor: Katarzyna Dziąćko, Wawrzynowicz & Wspólnicy Sp.k.